Ο ύπνος καταλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο του συνολικού χρόνου ζωής μας και αποτελεί μια πολύ σημαντική βιολογική μας λειτουργία. Η ανακάλυψη των ταχειών οφθαλμικών κινήσεων, τα τελευταία χρόνια, έκανε σαφές ότι ο ύπνος δεν αποτελεί μια ενιαία κατάσταση, αλλά διακρίνεται σε δυο ποιοτικά διαφορετικές καταστάσεις: τον ύπνο REM (επιφανειακός ύπνος, με ταχείες οφθαλμικές κινήσεις) και τον ύπνο NONREM (βαθύς ύπνος, χωρίς ταχείες οφθαλμικές κινήσεις), που εναλλάσσονται κυκλικά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Συνολικά ο REM ύπνος καταλαμβάνει το 20-25% του συνολικού νυκτερινού μας ύπνου.
Η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο στη διάρκεια του ύπνου, όπως και στη διαμόρφωση της εσωτερικής του αρχιτεκτονικής. Με την πάροδο του χρόνου στη ζωή ενός ατόμου, ο μέσος χρόνος ύπνου μειώνεται από τις 16-18 ώρες, που κοιμάται ένα νεογέννητο, στις 6,5 ώρες που κοιμούνται τα ηλικιωμένα άτομα. Ταυτόχρονα, με την ηλικία, αυξάνεται ο λανθάνων χρόνος επέλευσης του ύπνου και ο χρόνος εγρήγορσης μετά την έναρξη του ύπνου, δηλαδή έχουμε περισσότερες αφυπνίσεις και αδυναμία να ξανακοιμηθούμε.
Ο ύπνος αποτελεί φάση αυξημένης νευροενδοκρινικής δραστηριότητας. Η παραγωγή ορμονών συνδέεται στενά με τον 24ωρο κύκλο ύπνου – εγρήγορσης. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην ύπαρξη κοινών νευρωνικών μηχανισμών, που ρυθμίζονται από τις βιογενείς αμίνες (σεροτονίνη, νορεπινεφρίνη, ντοπαμίνη). Η φλοιοεπινεφριδιοτρόπος ορμόνη (ACTH) και η κορτιζόλη, παρουσιάζουν εκκριτικές αιχμές κατά το τελευταίο τρίτο της νύχτας. Εξαρτάται όμως και από την ημερήσια ενδοκρινική δραστηριότητα.
Για να διατηρήσει κάποιος έναν κανονικό ρυθμό ύπνου, θα πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να διατηρήσει έναν κανονικό ρυθμό φαγητού. Ο λόγος γι’ αυτήν την σύνδεση μεταξύ φαγητού και ύπνου, είναι η σύνδεση του επιπέδου της κορτιζόλης (κορτιζόνης) με τις δύο αυτές λειτουργίες. Το επίπεδο της στάθμης της κορτιζόλης, το οποίο επηρεάζεται από το φαγητό, επηρεάζει και τη λειτουργία του ύπνου.
Ο φυσιολογικός ρυθμός κορτιζόλης είναι το κλειδί για έναν φυσιολογικό ύπνο
Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη, που παράγεται από τα επινεφρίδια (αδένες οι οποίοι βρίσκονται πάνω από τα νεφρά). Βοηθά στη ρύθμιση πολλών λειτουργιών του σώματος, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η ενεργοποίηση της θυρεοειδικής ορμόνης, η οστική επαναρρόφηση, η μυϊκή δύναμη, η παραγωγή ενέργειας, η ανθεκτικότητα στις μολύνσεις και τον καρκίνο, η ανθεκτικότητα στις αυτοάνοσες νόσους και η ένταση των αλλεργικών αντιδράσεων. Η κορτιζόλη είναι επίσης ένας ισχυρός καθοριστικός παράγοντας σχετικά, με το πόσο αναζωογονητικός θα είναι ο ύπνος.
Ο ρυθμός παραγωγής της κορτιζόλης είναι κυκλικός, με τα υψηλότερα επίπεδα απελευθέρωσης το πρωί και τα χαμηλότερα τη νύχτα. Αυτός ο εικοσιτετράωρος κύκλος ονομάζεται κιρκαδικός ρυθμός και ο μη-φυσιολογικός κιρκαδικός ρυθμός των επινεφρίδιων ορμονών, μπορεί να έχει άσχημες επιπτώσεις σε πολλές βασικές λειτουργίες του σώματος, όπως π.χ. στην παραγωγή ενέργειας και στην ανοσοεπιτήρηση. Οποιαδήποτε διαταραχή αυτού του ρυθμού μπορεί να οδηγήσει σε τάση προς κόπωση, εύκολο μωλωπισμό, λοιμώξεις, οστεοπόρωση, μειωμένη όρεξη για σεξ, στειρότητα, πονοκέφαλο, ημικρανία, ακμή, φουσκώματα στην κοιλιακή χώρα και χαμηλή ή υψηλή αρτηριακή πίεση.
Η διαταραχή στο επίπεδο της κορτιζόλης κατά τη διάρκεια της νύχτας, έχει επιπτώσεις στην ποιότητα του ύπνου. Εάν το επίπεδο της κορτιζόλης είναι υψηλό κατά τη διάρκεια της νύχτας, τότε το άτομο θα έχει διαταραχή του υπνικού κύκλου REM και δεν θα ξυπνήσει αναζωογονημένος, ανεξάρτητα από το πόσες ώρες έχει κοιμηθεί.
Η περίοδος της φάσης του ύπνου REM είναι το στάδιο του ύπνου κατά τη διάρκεια του οποίου το άτομο ονειρεύεται. Συνδέεται με ήπιες μυϊκές συσπάσεις, ταχείες οφθαλμικές κινήσεις και μια αύξηση στο ρυθμό της αναπνοής. Τα έντονα όνειρα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια ύπνου REM είναι αποτέλεσμα της αυξημένης εγκεφαλικής δραστηριότητας.
Η διαταραχή της φάσης του ύπνου REM μπορεί να είναι ένας από τους λόγους που μερικά άτομα, ενώ έχουν κοιμηθεί οκτώ ώρες ή και περισσότερο, αισθάνονται ακόμη κουρασμένα και εξαντλημένα.
Σημαντικός παράγοντας για να ξυπνά κάποιος αναζωογονημένος και ξεκούραστος, είναι το επίπεδο κορτιζόλης, που θα πρέπει να είναι σε φυσιολογικό επίπεδο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Προϋπόθεση όμως για να είναι φυσιολογικά τα επίπεδα της κορτιζόλης κατά τη διάρκεια της νύχτας, θα πρέπει να είναι και φυσιολογικά κατά τη διάρκεια της ημέρας και να οδηγείται κανείς έτσι φυσιολογικά στον ύπνο.
Διατροφικός γλυκαιμικός δείκτης και επίπεδα κορτιζόλης
Τα επίπεδα κορτιζόλης ανταποκρίνονται γρήγορα και εξαρτώνται από την πρόσληψη της τροφής κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο γλυκαιμικός δείκτης ενός γεύματος έχει επιπτώσεις στο επίπεδο κορτιζόλης για τις επόμενες πέντε ώρες περίπου.
Ο γλυκαιμικός δείκτης μιας τροφής απεικονίζει το πόσο η συγκεκριμένη τροφή επηρεάζει το επίπεδο του σακχάρου του αίματός μας. Οι τροφές που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και χαμηλή περιεκτικότητα σε «ίνες», έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη και έχουν ως αποτέλεσμα ευρύτερες αυξήσεις στα επίπεδα της ινσουλίνης, σε σχέση με τις τροφές που έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης έχουν θεωρηθεί ως ο ένοχος για πολλές ασθένειες, όπως η στεφανιαία νόσος.
Προσοχή! Η αναφορά γίνεται στην ινσουλίνη που παράγει ο οργανισμός μας. Εάν έχετε διαβήτη (σάκχαρο) και χρησιμοποιείτε ενέσεις ινσουλίνης, μην ελαττώσετε τη δόση σας, γιατί η δόση του φαρμάκου αυτού καθορίζεται μόνο από τον γιατρό σας.
Οι τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως η ζάχαρη και τα ραφιναρισμένα άμυλα, προκαλούν αύξηση στα επίπεδα της κορτιζόλης. Για τα άτομα που ξεκινούν την ημέρα τους με ένα φυσιολογικό επίπεδο κορτιζόλης, η επιλογή αμυλούχων ή σακχαρούχων τροφών μπορεί να προκαλέσει υπερβολική αύξηση της κορτιζόλης. Η κορτιζόλη θα παραμείνει πιθανώς ανεβασμένη όλη την ημέρα και όλη τη νύχτα. Η κατανάλωση βοτάνων ή συμπληρωμάτων διατροφής, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του επιπέδου της κορτιζόλης.
Είναι όμως χειρότερο το να μην φάτε καθόλου από το να φάτε μια τροφή με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη. Αν αφήσετε να περάσουν πάνω από πέντε ώρες μεταξύ του ενός γεύματος από το άλλο, τότε το επίπεδο της κορτιζόλης τείνει να αυξηθεί. Μια αύξηση πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα κορτιζόλης κατά τη διάρκεια της ημέρας, σχεδόν εγγυάται ότι το επίπεδο της κορτιζόλης θα είναι υψηλό και κατά τη διάρκεια της νύχτας και έτσι θα αναστατώσει τον ύπνο REM.
Αν φάτε πολύ αργά το βράδυ ή παραλείψετε ένα γεύμα ή φάτε κάτι με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη κατά τη διάρκεια της ημέρας, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλό επίπεδο κορτιζόλης νωρίς το απόγευμα. Εάν το επίπεδο κορτιζόλης είναι υψηλότερο από το φυσιολογικό κατά τη διάρκεια της νύχτας, τότε αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την αναστάτωση του ύπνου REM και μια αίσθηση κόπωσης και ατονίας (θα νιώθετε κουρασμένοι, σαν να μην έχετε κοιμηθεί καθόλου).
Οι τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (πρωτεϊνικές τροφές και τροφές υδατανθράκων με μεγάλη περιεκτικότητα σε ίνες) όπως τα αυγά, το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, και τα περισσότερα λαχανικά έχουν την τάση να χαμηλώνουν το επίπεδο της κορτιζόλης. Εάν κάποιος έχει, το πρωί, φυσιολογικό επίπεδο κορτιζόλης, είναι απαραίτητο να ακολουθήσει μια διατροφή επιλέγοντας τροφές από την κατηγορία με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, κάθε πέντε ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας, έτσι ώστε να διατηρήσει το ίδιο επίπεδο στη συνέχεια, για το υπόλοιπο της ημέρας .
Σημειώστε, ότι ο υψηλός γλυκαιμικός δείκτης της ζάχαρης ή του αμύλου (ακόμα και σε δημητριακά ολικής άλεσης), απαιτεί την πρόσληψη σχεδόν ίσου βάρους ζωικής πρωτεΐνης για να διατηρηθεί η γλυκαιμική ισορροπία. Τα λαχανικά είναι συνήθως ισορροπημένα από την άποψη του γλυκαιμικού δείκτη, αλλά δεν έχουν αρκετά χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη για να μπορέσουν να εξισορροπήσουν με τα δημητριακά ή τα άμυλα που προσλαμβάνουμε στα γεύματα, τουλάχιστον με τον τρόπο που παρασκευάζεται το φαγητό από τους περισσότερους Ευρωπαίους και Αμερικανούς.
Πολλοί πολιτισμοί σε όλο τον κόσμο έχουν αναπτύξει μια διαδικασία τριών βημάτων όσον αφορά στο ρύζι (τηγανητό, μουλιασμένο και στον ατμό), που μειώνει το γλυκαιμικό δείκτη αυτού του δημητριακού που δεν περιέχει γλουτένη.
Για να αποτραπεί η επιβλαβής ανοδική διακύμανση της κορτιζόλης, θα πρέπει η ποσότητα των σακχάρων (υδατάνθρακες) των δημητριακών, συμπεριλαμβανομένων και των δημητριακών ολικής αλέσεως (που σαφώς είναι καλύτερα από τα ραφιναρισμένα και στο επίπεδο του γλυκαιμικού δείκτη) να εξισορροπήσει με την ποσότητα των ζωικών πρωτεϊνών.
Παρ’ όλο που γνωρίζουμε τις διάφορες παγίδες της ζωικής πρωτεΐνης, ίσως είναι καλύτερο να συνδυάζουμε μικρές ποσότητες βιολογικής ζωικής πρωτεΐνης στα γεύματα μας.
Τα φύτρα των δημητριακών βοηθούν στη ρύθμιση του επιπέδου της κορτιζόλης
Η κατανάλωση σπόρων σιτηρών που έχουν βλαστήσει (δηλαδή τα φύτρα των σιτηρών), είναι θεραπευτικά για την υγεία του εντέρου. Αντίθετα, η κατανάλωση σπόρων σιτηρών που δεν έχουν βλαστήσει, οδηγούν σε μια φλεγμονώδη αντίδραση στο έντερο, προκαλώντας την έκκριση υπερβολικής ποσότητας κορτιζόλης στην εντερική οδό. Η υπερβολική συγκέντρωση κορτιζόλης στο έντερο, στερεί από διάφορα άλλα μέρη του σώματος το ποσοστό κορτιζόλης που θα έπρεπε να έχουν. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ενώ η αλλεργία και η φλεγμονή εκδηλώνονται εύκολα κάπου αλλού στο σώμα, το έντερο γίνεται επιρρεπές για εντερική δυσβίωση (μη φυσιολογική εντερική χλωρίδα, δηλαδή αλλαγή στην οικολογία των μικροοργανισμών του εντέρου και ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών π.χ. μυκήτων), τη μειωμένη ανοσοπροστασία (λόγω των μειωμένων εκκριτικών επιπέδων αντισωμάτων- IgA) και το πιθανές επακόλουθο που είναι η δυσανεξία σε διάφορες τροφές.
Τα φύτρα αφαιρούν ένα μεγάλο μέρος των τοξικών πεπτιδίων που βρίσκονται στη φλούδα των σιτηρών. Είναι καλύτερα να ταΐζετε τα παιδιά με φύτρα από σπόρους των σιτηρών για να αποφύγετε ή να καθυστερήσετε την εμφάνιση δυσανεξίας στη γλουτένη και στη γλιαδίνη. Τα άτομα με δυσανεξία στη γλιαδίνη θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση δημητριακών με γλουτένη.
Σημειώστε, ότι η συχνότητα εμφάνισης της δυσανεξίας στη γλουτένη είναι ιδιαίτερα υψηλή στα άτομα που έχουν καταγωγή από τις σκανδιναβικές χώρες, τη Γερμανία κ.λ.π. Ωστόσο, τα ταξίδια και η επιγαμία έχουν οδηγήσει στη διάδοση αυτού του γονιδίου σε κάθε χώρα. Επιπλέον, η εισαγωγή γενετικά τροποποιημένων σιτηρών στην παροχή της τροφής μας και η συχνότητα εμφάνισης της δυσανεξίας στα δημητριακά, έχει αυξηθεί στους πληθυσμούς ανεξάρτητα από την προέλευση τους.
Η εσφαλμένη αντίληψη της φόρτωσης υδατανθράκων
Τα άτομα που έχουν παραβιάσει αυτούς τους διατροφικούς κανόνες, ενδεχομένως έχουν μειώσει τα αποθέματα γλυκογόνου στο συκώτι τους. Μπορεί να γίνουν υπογλυκαιμικά σε λιγότερο χρόνο από τις πέντε ώρες και χρειάζονται αλλαγή των διατροφικών τους συνηθειών για διάστημα τριών μηνών, με συνεχή κατανάλωση γλυκαιμικά ισορροπημένων γευμάτων κάθε μέρα, προκειμένου να «ξαναγεμίσουν» τις αποθήκες γλυκογόνου.
Το γλυκογόνο από το συκώτι είναι απαραίτητο για να παρέχει την ενέργεια που χρειάζεται ο εγκέφαλος για να συνεχίσει να λειτουργεί κατά τη διάρκεια της νύχτας και κατά τη διάρκεια των περιόδων που έχουν παραληφθεί γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα κύτταρα του εγκεφάλου τραυματίζονται όταν δεν υπάρχει διαθέσιμο γλυκογόνο.
Μια εσφαλμένη αντίληψη, που οδήγησε σε σοβαρά προβλήματα υγείας πολλούς αθλητές τις τελευταίες δεκαετίες, ήταν η πεποίθηση ότι οι τροφές που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα και άμυλο, θα βοηθούσαν και θα προωθούσαν την αποθήκευση του γλυκογόνου και στην αυξημένη απόδοσή τους. Η φόρτωση υδατανθράκων οδηγεί πολλούς αθλητές στο να εμφανίσουν έντονη κόπωση και άλλες καταστάσεις που συνδέονται άμεσα με τη μείωση γλυκογόνου. Τώρα φαίνεται ότι μια ισορροπημένη πρόσληψη πρωτεϊνών με δημητριακά χωρίς γλουτένη, υδατάνθρακες και χωρίς φρουκτόζη θα ήταν η καλύτερη επιλογή.
Σχέση καρκίνου και αυξημένου επιπέδου κορτιζόλης κατά τη διάρκεια της νύχτας
Εκτός από την αναστάτωση που προκαλεί στον ύπνο REM, το αυξημένο επίπεδο κορτιζόλης κατά τη διάρκεια της νύχτας, καταστέλλει επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα και μαζί με αυτό και την ανθεκτικότητά μας στις μολύνσεις και τον καρκίνο. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι η αυξημένη έκκριση κορτιζόλης κατά τη διάρκεια της νύχτας, σχετίζεται με τον αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Τα άτομα λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για να έχουν φυσιολογικό και σωστό επίπεδο κορτιζόλης, ανταποκρίνονται καλύτερα στις θεραπευτικές αγωγές που χρησιμοποιούν, όχι μόνο για να αναρρώσουν από κάποια μόλυνση, αλλά και στην γενικότερη άμυνά τους και την αντιμετώπιση διαφόρων μορφών κακοήθειας.
Η σχέση του επιπέδου των γεννητικών ορμονών και της κορτιζόλης
Πρέπει, επίσης να λάβετε υπ’ όψιν σας, ότι το σώμα αντισταθμίζει τα υπερβολικά υψηλά επίπεδα κορτιζόλης με το να μειώσει τις γεννητικές ορμόνες. Οι βιοχημικοί, αυτό το ονομάζουν «κλέψιμο πρεγνανολόνης», επειδή η πρεγνανολόνη είναι ο πρόδρομος και της κορτιζόλης και των γεννητικών ορμονών. Κατά συνέπεια, τα μη φυσιολογικά επίπεδα κορτιζόλης θα προκαλέσουν διαταραχές και στην ισορροπία των γεννητικών ορμονών.
Η διαταραχή των γεννητικών ορμονών οδηγεί, στη μειωμένη όρεξη για σεξ, στην μεγέθυνση του προστάτη, σε πολλά προβλήματα που αφορούν την ούρηση και ιδιαίτερα τη νυχτερινή ούρηση, στο προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, σε ινομυώματα της μήτρας, σε υπερβολική απώλεια αίματος στην έμμηνο ρύση και σε ευαισθησία στην περιοχή του στήθους. Σε μια ορμονική θεραπεία οι διαταραχές των γεννητικών ορμονών είναι ευκολότερο να θεραπευτούν, εάν ο ρυθμός της κορτιζόλης είναι φυσιολογικός. Εάν δεν επιτευχθεί να διορθωθεί παράλληλα και ο ρυθμός της κορτιζόλης, τότε η μόνιμη διόρθωση της διαταραχής των γεννητικών ορμονών είναι αδύνατη.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό, να σημειώσουμε ότι οι ορμονικές διαταραχές, σπάνια, μπορούν να διορθωθούν με ασφάλεια απλά και μόνο με την πρόσληψη περισσότερης ορμόνης που έχει ανιχνευθεί να είναι χαμηλή. Είναι επιτακτική ανάγκη να γίνει μια προσπάθεια να καθοριστεί ο λόγος που καθορίζει το χαμηλό επίπεδο και την αιτία της ανισορροπίας, όποτε αυτό είναι εφικτό.
Είναι σχεδόν πάντα απαραίτητο να διορθώνουμε διατροφικά σφάλματα, προκειμένου να ξαναβρούμε την ορμονική μας ισορροπία. Οι κίνδυνοι της υποκατάστασης ορμονών όπως η προγεστερόνη ή τα οιστρογόνα, μπορούν να αποφευχθούν ρυθμίζοντας τα προβλήματα που σχετίζονται με τη διατροφή μας.
Οι αλλαγές στον τρόπο της διατροφής μας, όχι μόνο μειώνουν τους κινδύνους που συνδέονται με τη χρήση των γεννητικών ορμονών, αλλά με τη σωστή διατροφή μπορούμε συχνά να μειώσουμε ή και να εξαλείψουμε την ανάγκη για υποκατάσταση των γεννητικών ορμονών.
Τι πρέπει να κάνετε για να αποκτήσετε φυσιολογικά επίπεδα κορτιζόλης
Μέχρι τώρα, μέσα από αυτή τη συζήτηση θεωρείται δεδομένο ότι θα πρέπει να γίνει προσπάθεια για τη διατήρηση του φυσιολογικού κιρκαδικού ρυθμού κορτιζόλης και οι συστάσεις που έγιναν αφορούσαν αυτή την διατήρηση.
Εάν ο ρυθμός αρχίζει διαταραγμένος το πρωί, τότε το πρώτο μέτρο που θα πρέπει να ληφθεί είναι η διόρθωσή του. Στην περίπτωση αυτή, θα μπορέσει να σας βοηθήσει ένας ειδικός γιατρός.
Ο κιρκαδικός ρυθμός της κορτιζόλης μπορεί να είναι διαταραγμένος από τη γέννηση ενός ατόμου. Οι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό μπορεί να είναι ιογενείς μολύνσεις, τραυματισμός του νεογνού κατά τη γέννηση, ανώμαλος μητρικός κιρκαδικός ρυθμός ή ακανόνιστα γεύματα. Οποιαδήποτε αιτία προκαλέσει προσωρινή διακοπή των σημάτων από τον υποθάλαμο και την υπόφυση στα επινεφρίδια, μπορεί να προκαλέσει την απορρύθμιση του «ρυθμού κορτιζόλης».
Οι θεραπείες που θα πρέπει κάποιος να λάβει για να αναστρέψει τις επιπτώσεις των παραγόντων αυτών μπορεί να περιλαμβάνουν την Ομοιοπαθητική, το Βελονισμό, τη Φυσικοπαθητική, τον Βιοσυντονισμό, τα βότανα, και τη διατροφή.
Το άλγος είναι η σημαντικότερη αιτία για τη διαταραχή της κορτιζόλης
Ο πόνος, ακόμη και ένας απλός πονοκέφαλος, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της κορτιζόλης. Ο πόνος, σε συνδυασμό, με την αυξημένη κορτιζόλη, συμβάλλουν στη διαταραχή του ύπνου. Τα διατροφικά μέτρα από μόνα τους, σπάνια, επαρκούν για να υπερνικήσουν τη διαταραχή της κορτιζόλης που προκαλείται από τον πόνο. Η καταστολή του πόνου και η διόρθωση των αιτιών του είναι η λύση στο πρόβλημα αυτό.
Προς την ίδια κατεύθυνση συμβάλει επίσης η παράλειψη ενός γεύματος, η καθυστέρηση της λήψης ενός γεύματος ή η επιλογή μιας τροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε άμυλο ή σάκχαρα. Αυτά είναι αρκετά για να αποδιοργανώσουν το ρυθμό της κορτιζόλης την επερχόμενη νύχτα και η επόμενη μέρα πιθανώς θα ξεκινήσει με ένα μη-φυσιολογικό ρυθμό επιπέδων κορτιζόλης.
Η επίδραση του ψυχολογικού στρες στα επίπεδα των ορμονών που συμμετέχουν στην γήρανση του οργανισμού
Τα έντονα συναισθήματα που προκύπτουν από την αίσθηση της απειλής ή του φόβου ή ακόμη και από την αίσθηση του ανικανοποίητου, συνδέονται άμεσα με την απελευθέρωση των συγκεκριμένων ορμονών στρες και ειδικότερα της κορτιζόλης. Ο φόβος, η απογοήτευση, ο θυμός και η λύπη, αυξάνουν τα επίπεδα της κορτιζόλης και μειώνουν τις γεννητικές ορμόνες.
Επιπλέον, η απελευθέρωση των πεπτικών ενζύμων αναστέλλεται σε καταστάσεις στρες. Η τροφή θα «κάτσει» στο στομάχι και, μάλλον, θα αποσυντεθεί παρά θα αφομοιωθεί όταν κάποιος τρώει, ενώ αισθάνεται στρεσαρισμένος ή αγχωμένος.
Το στρες δεν προκαλείται στις σημερινές κοινωνίες μόνο σε καταστάσεις πραγματικού κινδύνου, αλλά και σε καταστάσεις που έχουν να κάνουν με προβλήματα έλλειψης χρόνου, έλλειψης αυτοεκτίμησης ή ανικανοποίητα αισθήματα ελλείψεων υλικών ή μη πραγμάτων. Όλα αυτά μπορούν να προκαλέσουν στρες. Επομένως, η πραγματική ικανοποίηση που μπορεί να νιώθουμε για απλά πράγματα της καθημερινότητας είναι μία από τις προϋποθέσεις για τη σωστή διαδικασία της πέψης.
Βότανα που βοηθούν να μειωθεί το υψηλό επίπεδο κορτιζόλης
Μερικά από τα βότανα που συστήνει η επιστήμη και βοηθούν να μειωθεί το υπερβολικά αυξημένο επίπεδο κορτιζόλης, είναι η απογλυκοποιημένη γλυκόριζα (de – glycerinized licorice – DGL), η φωσφορυλιωμένη σερίνη και η φωσφατιδυλοσερίνη. Αν η φωσφορυλιωμένη σερίνη λαμβάνεται γύρω στις 6 μ.μ. μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε το υψηλό επίπεδο κορτιζόλης και να το φέρετε σε φυσιολογικά επίπεδα μέχρι την ώρα του ύπνου, στην περίπτωση που είναι διαταραγμένη.
Σε μερικά άτομα, η δράση εμφανίζεται μέσα σε μια ώρα το πολύ και αυτά τα άτομα μπορεί να πρέπει να πάρουν φωσφορυλιωμένη σερίνη πιο αργά το βράδυ.
Ποια βότανα θα σας βοηθήσουν να αυξήσετε το επίπεδο κορτιζόλης
Σημειώστε ότι το εκχύλισμα της ρίζας της γλυκόριζας (Glycyrrhiza glabra) έχει το αντίθετο αποτέλεσμα από την de – glycerinized licorice (DGL). Το εκχύλισμα της γλυκόριζας έχει την ικανότητα να αυξάνει το επίπεδο της κορτιζόλης. Είναι ωφέλιμο για τα άτομα που νιώθουν κουρασμένα, κάθε πρωί, λόγω του χαμηλού επιπέδου κορτιζόλης. Ένα φλιτζάνι τσαγιού γλυκόριζας, το πρωί, μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με χαμηλό επίπεδο κορτιζόλης να ξεπεράσουν την έλλειψη όρεξης που αισθάνονται.
Βότανα που είναι ιδανικά για να ισορροπούν τις ορμόνες
Μεταξύ των βοτάνων που επηρεάζουν την κορτιζόλη, είναι και διάφορα άλλα βότανα όπως το ashwaganda, η Rhodiola rosea (αρκτική ρίζα ή χρυσή ρίζα), το μανιτάρι reishi, έχει ισχυρή δράση ενίσχυσης του ανοσολογικού συστήματος και είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Το άγριο κινεζικό και αμερικάνικο τζίνσενγκ, το cordyceps, το σιβηρικό τζίνσενγκ (Eleutherococcus senticosus), το dong quai, και το black cohosh. Τα φυτά αυτά μπορείτε να τα βρείτε σε φαρμακεία που ειδικεύονται στη φυτοθεραπεία και την ομοιοπαθητική και σε καταστήματα υγιεινής διατροφής.
Ο μηχανισμός μέσα από τον οποίο αυτά τα είδη βοτάνων επιτυγχάνουν να παρέχουν προστασία ενάντια στο στρες, έχει διερευνηθεί σε όλο τον κόσμο. Τα βότανα που βοηθούν στην ισορροπία των ορμονών, δρουν με το να ρυθμίζουν την ευαισθησία του υποθαλαμικού και περιφερικού υποδοχέα στις επιδράσεις της κορτιζόλης και των άλλων επινεφριδικών ορμονών την βιοαναδρόμηση, δηλαδή, των ορμονών αυτών.
Το σιβηρικό τζίνσενγκ διεγείρει τα επινεφρίδια. Η Sarsaparilla (Smilax officinalis) περιέχει προδρόμους της προγεστερόνης και της τεστοστερόνης. Το Rhodiola μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της στυτικής δυσλειτουργίας και της πρόωρης εκσπερμάτωσης στους άνδρες. Το Rhodiola ενεργοποιεί την διάσπαση των λιπών και κινητοποιεί το λίπος από τον λιπώδη ιστό.
Οι καρποί της αγριοτριανταφυλλιάς και ο κράταιγος περιέχουν υψηλά επίπεδα βιταμίνης C και βιοφλαβονοειδή. Τα επινεφρίδια είναι ένας από τους μεγαλύτερους χρήστες βιταμίνης C στο σώμα.
Αυτή η κατηγορία βοτάνων επιτρέπει στο σώμα να ανταποκριθεί στο στρες, μειώνοντας τις ποσότητες κορτιζόλης που μπορούν να απαιτηθούν. Βοηθά επίσης, στη γρηγορότερη επαναφορά στο φυσιολογικό, της λειτουργίας των επινεφριδίων.
Μέτρα που βοηθούν στην ισορροπία και τη ρύθμιση των επιπέδων της κορτιζόνης
1. Να κοιμάστε από τις 10 μ.μ.
2. Να τρώτε πρωινό στις 7-8 π.μ.
3. Να καταναλώνετε τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη κάθε πέντε ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας.
4. Εάν τρώτε τα δημητριακά με γλουτένη, να προτιμάτε τα ολικής αλέσεως.
5. Να αποφεύγετε τα σάκχαρα και το υπερβολικό άμυλο.
6. Να στέκεστε περισσότερο όρθιοι και να αποφεύγετε να κάθεστε ή να είστε σκυμμένοι ή λυγισμένοι για πολύ ώρα (όπως η εμβρυϊκή στάση κατά τη διάρκεια της νύχτας).
7. Να θεραπεύσετε τα επώδυνα σύνδρομα ή τις παθήσεις που σας ταλανίζουν.
8. Να μειώσετε και να διαχειρισθείτε όσο καλύτερα μπορείτε το συναισθηματικό στρες.
9. Ζητήστε βοήθεια από έναν επιστήμονα που ασχολείται με το αντικείμενο για να σας βοηθήσει να διορθώσετε το ρυθμό επιπέδων της κορτιζόλης σας.
10. Να διαλογίζεστε ή να προσεύχεστε καθημερινά.
Ακολουθώντας τις πρώτες οκτώ οδηγίες σας επιτρέπεται να ανταποκριθείτε με περισσότερη δύναμη και λιγότερο στρες στις προκλήσεις της καθημερινής ζωής. Ανακαλύψτε εκ νέου, ότι κάθε σκέψη και κάθε λέξη είναι μια προσευχή. Διατηρήστε την επαφή με την Αληθινή Πηγή Υγείας και Θεραπείας.
Τι άλλο θα μπορούσε να βοηθήσει για έναν καλύτερο ύπνο;
• Κάντε ένα ζεστό μπάνιο μισή ώρα πριν τον ύπνο. Προσθέστε μερικές σταγόνες αιθέριων ελαίων από λεβάντα (lavender) ή χαμομήλι (chamomile).
• Η καθημερινή άσκηση και η σωματική δραστηριότητα θα σας βοηθήσει. Σιγουρευτείτε ότι έχετε σταματήσει τουλάχιστον δύο ώρες πριν από την κατάκλιση.
• Διατηρήστε σκοτάδι στην κρεβατοκάμαρά σας.
• Αποφύγετε τα μεγάλα γεύματα πριν την ώρα του ύπνου. Φάτε τρεις ώρες ή και περισσότερο πριν από την κατάκλιση.
• Χρησιμοποιείτε το κρεβάτι και το υπνοδωμάτιο μόνο για ύπνο, αφήστε την εργασία σας και την T.V. εκτός αυτού. Η πίεση από την εργασία πριν τον ύπνο και η T.V. μπορούν να κρατήσουν το μυαλό σας σε εγρήγορση και μπορεί να απομακρύνουν την υπνηλία και την έλευση του ύπνου. Ορισμένα άτομα συνηθίζουν να διαβάζουν προ του ύπνου. Αν θέλετε να το κάνετε, επιλέξετε κάτι ευχάριστο.
• Εάν έχετε διάφορες έγνοιες στο μυαλό σας μπορείτε να τις γράψετε σε ένα χαρτί με σκοπό να ασχοληθείτε ξανά την επόμενη μέρα με καθαρό μυαλό για την επίλυσή τους. Πολλές φορές κατά την διάρκεια του ύπνου βρίσκουμε λύσεις σε προβλήματα που μας απασχολούν και θυμόμαστε τις λύσεις το επόμενο πρωί.
Συμπερασματικά, το να φέρετε σε ισορροπία και να διατηρήσετε, σε φυσιολογικά επίπεδα τον κιρκαδικό ρυθμό της κορτιζόλης, αποτελεί μια σημαντική προτεραιότητα όσον αφορά στην υγεία σας.
Αν μπορέσετε να διατηρήσετε σε φυσιολογικό επίπεδο την κορτιζόλη σας, θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε τον οργανισμό σας μακριά από τις χρόνιες λοιμώξεις, τον καρκίνο, την κόπωση και την παχυσαρκία. Θα σας βοηθήσει ακόμη να αντιμετωπίσετε τον εύκολο μωλωπισμό και τις ραγάδες. Επίσης, θα έχετε διάθεση να σηκωθείτε το πρωί από το κρεβάτι σας, θα νιώθετε πολύ χαρούμενοι, ισορροπημένοι και ικανοποιημένοι από εσάς και τη ζωή σας, βλέποντας θετικά τον εαυτό σας και τους γύρω σας. Η χρήση των βοτάνων και των σκευασμάτων είναι βοηθητική και συμβάλλει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των παθήσεων και όχι στην ολοκληρωτική τους θεραπεία. Συμβουλευτείτε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας.
-Ματίνα Χρονοπούλου, N.D., Ph.D., Δρ. Φυσικοπαθητικής Ιατρικής, Διατροφική Θεραπεία
**Σημείωση-Παρατήρηση:Τα αναφερόμενα στο άρθρο είναι στοιχεία που αναφέρονται και απορρέουν από την σχετική βιβλιογραφία με σκοπό την ενημέρωση. Κατ’ ουδένα τρόπο αποτελούν συμβουλές ή οδηγίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε θεραπευτική αντιμετώπιση προβλημάτων. Αν έχετε πρόβλημα υγείας παρακαλούμε να συμβουλευθείτε κάποιον ειδικό που θα αναλάβει την θεραπεία και θα έχει την ευθύνη της θεραπευτικής προσέγγισης.
Σχολιάστε το άρθρο