Ένα σύμβολο καλοτυχίας, ευημερίας και ευγονίας
Σε χαλεπούς, κοινωνικο-οινομικά, καιρούς η σημειολογία του ροδιού είναι αναντίλεκτα ιδιαίτερα έντονη και επίκαιρη. Ως καρπός της ροδιάς, ενός από τα πρώτα φυτά που καλλιεργήθηκαν συστηματικά στον πλανήτη μας, το ρόδι εκτός από δυνατούς συμβολισμούς προσφέρει θαυμάσια υπηρεσία στην υγεία του ανθρώπου.
Ξεκινώντας με την ιστορία του, είναι άξιο λόγου να αναφέρουμε ότι διαμέσου των αιώνων το ρόδι μνημονεύεται σε πληθώρα θρησκευτικών και ιστορικών μύθων και γίνεται σημείο αναφοράς στις τέχνες και τα γράμματα. Αναφορές του ροδιού υπάρχουν στην Οδύσσεια του Ομήρου, στη Βίβλο και πλειάδα συμβολισμών στην ελληνική μυθολογία με χαρακτηριστικό παράδειγμα το μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης. Στην ελληνική παράδοση το ρόδι είναι σύμβολο γονιμότητας και αφθονίας. Σαν συμβολική κίνηση, από τους Ελληνιστικούς χρόνους έως και σήμερα, σπάμε ένα ρόδι στο πάτωμα σε γάμους ή την Πρωτοχρονιά σε ένδειξη αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης.
Αναφορικά με την καταγωγή του δέντρου της ροδιάς, η Περσία (περιοχή που σήμερα γεωγραφικά βρίσκεται το Ιράν) είναι ο τόπος που την ερίζει, ωστόσο η επιστημονική (βοτανική) του ονομασία (punica granatum: καρχηδονικό μήλο), υποδηλώνει την πιθανή του σύνδεση με την αρχαία Καρχηδόνα (περιοχή που σήμερα γεωγραφικά βρίσκεται η Τυνησία) και τη λεκάνη της Μεσογείου. Στην Ευρώπη, η καλλιέργεια του όμορφου αυτού φυτού είναι αρκετά διαδεδομένη εδώ και αιώνες, ενώ αντίθετα στην Αμερική εισήχθη πριν διακόσια περίπου χρόνια ύστερα από τη μεταφορά του από Ισπανούς ιερείς. Στην Ελλάδα, μέχρι πριν από μερικά χρόνια, η μόνη περιοχή με συστηματική καλλιέργεια ροδιάς ήταν η Αργολίδα.
Σήμερα, η καλλιέργειά της εξαπλώνεται και σε άλλες περιοχές της ελληνικής επικράτειας (Κιλκίς, Ξάνθη, Γιαννιτσά, Αιτωλοακαρνανία, Λάρισα, Θεσπρωτία) αντικαθιστώντας με επιτυχία πολλές «προβληματικές» καλλιέργειες (π.χ. καπνός και βαμβάκι). Παρ’ όλα αυτά, η εγχώρια ζήτηση ακόμα καλύπτεται από το εξωτερικό (Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας, 2008).
Η θρεπτική αξία του ροδιού
Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, και με τη ραγδαία ανάπτυξη της επιστήμης της διατροφής, το ρόδι παρουσιάζεται ως ένα θαυμάσιο μέσο προστασίας και αναβάθμισης της υγείας του ανθρώπου, αλλά αυτό είχε αρχίσει να αναδεικνύεται και από παλαιότερους ερευνητές. Χαρακτηριστική είναι η προ πεντηκονταετίας (1957) αναφορά του μεγάλου γεωπόνου Αλέξανδρου Λέτσα στο βιβλίο του «Η μυθολογία της Γεωργίας». Συγκεκριμένα σημειώνει για το ρόδι: «Ο καρπός της ροιάς αποτελεί οπώραν εύστομον και υγιεινήν». Σήμερα, και μετά από επισταμένη έρευνα, αυτή η φράση επιβεβαιώνεται απόλυτα, αποδίδοντας στο ρόδι ισχυρή αντιοξειωτική, καρδιοπροστατευτική, αντιυπερτασική, αντικαρκινική, αντικαταθλιπτική, αντιική και αντιμυκοκτόνο δράση. Οι ιδιότητες αυτές εκπηγάζουν από την ιδιαιτέρως ενισχυμένη περιεκτικότητα του ροδιού σε φυτοχημικές ουσίες, όπως πολυφαινόλες, τανίνες, ανθοκυανίνες, ελλαγικό οξύ, αλλά και από τις υψηλές δόσεις του σε βιταμίνες C, Κ, και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Επιπλέον, το ρόδι, δεν φείδεται πολύτιμων μικροστοιχείων όπως κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορος, μαγγάνιο, χαλκός (USDA Nutrient database).
Αναδεικνύοντας περαιτέρω τη συμβολή του εν λόγω φρούτου κατά της οξείδωσης, αξίζει να υπογραμμιστεί ότι ένα ποτήρι (240ml) χυμός ροδιού μας προμηθεύει με διπλάσια ποσότητα αντιοξειδωτικών ουσιών από την ημερήσια συνιστώμενη ποσότητα σε μονάδες «ORAC». Ο ανθρώπινος οργανισμός απαιτεί 3.000 μονάδες ORAC ημερησίως. Με την ποσότητα αυτή αυξάνεται κατά 10-20% η αντιοξειδωτική δύναμη του αίματος. Ο χυμός του ροδιού με τα πλούσια αντιοξειδωτικά του έχει σχεδόν τρεις φορές ισχυρότερη αντιοξειδωτική δράση από το κόκκινο κρασί και το πράσινο τσάι (USDA Nutrient database).
Σύμφωνα με πολύ πρόσφατη κλινική μελέτη (2008) που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Clinical Nutrition ασθενείς με αθηροσκληρωτική στένωση της καροτιδικής αρτηρίας, που κατανάλωσαν για ένα χρόνο χυμό ροδιού, είχαν μέχρι και 30% μείωση του πάχους της αθηρωματικής πλάκας στο ενδοθήλιο των αρτηριών τους, ενώ αντίθετα η ομάδα των ασθενών που δεν κατανάλωσε χυμό ροδιού είχε 9% αύξηση της αθηρωμάτωσης στο καροτιδικό αρτηριακό τοίχωμα. Ακόμα, θεαματικές αλλαγές παρατηρήθηκαν στην αρτηριακή πίεση των ασθενών που κατανάλωσαν χυμό ροδιού, αφού η συστολική τους πίεση μειώθηκε κατά 21%. Το αποτέλεσμα αυτό αποδίδεται από τους ερευνητές κυρίως στην αντιοξειδωτική δράση των πολυφαινολών.
Τα αποτελέσματα της προαναφερθείσας έρευνας έρχονται να επιβεβαιώσουν αυτά προγενέστερων μελετών, οι οποίες επίσης αναδείκνυαν την ευεργετική δράση των φαινολικών συστατικών που περιέχει το ρόδι. Συγκεκριμένα, σε μεταανάλυση που δημοσιεύτηκε το 2005 στο έγκριτο περιοδικό American Journal of Clinical Nutrition, η κατανάλωση χυμού ροδιού από υπερτασικούς ασθενείς συσχετίστηκε με την αυξημένη δράση μιας καταλάσης που ενισχύει τη δράση της HDL (καλής χοληστερόλης) προστατεύοντας έτσι τις αρτηρίες από οξείδωση της LDL (κακής χοληστερόλης) και κατά συνέπεια από καρδιαγγειακά επεισόδια. Επιπρόσθετα, ο χυμός ροδιού συνδέθηκε με μείωση του μετατρεπτικού ενζύμου τις αγγειοτενσίνης στο αίμα και κατά συνέπεια με καλύτερο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης. Το τελευταίο εύρημα ενισχύεται σαφώς και από την υψηλή περιεκτικότητα του ροδιού σε κάλιο, μικροστοιχείο που συμβάλλει στην εξισορρόπηση των επιπέδων νατρίου στο αίμα και άρα μειωμένη πιθανότητα υπέρτασης.
Ωστόσο, οι σωτήριες ιδιότητες των συστατικών του ροδιού δεν σταματούν εδώ. Ως αυθεντικός φορέας αντιοξειδωτικών στοιχείων, το ρόδι μπορεί να αποδειχθεί όπλο κατά του καρκίνου. Πρόσφατη έρευνα (2005) του αμερικανικού πανεπιστημίου Wisconsin, συνέδεσε ισχυρά την κατανάλωση χυμού ροδιού και τα αντιοξειδωτικά του με προστασία κατά του καρκίνου του προστάτη. Νωρίτερα (2004), άλλη έρευνα του πανεπιστημίου της Washington συσχέτιζε τη ρεσβερατρόλη, μια πολυφαινόλη που βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα στο ρόδι, με ευεργετική δράση κατά νευρολογικών και νεοπλασματικών ασθενειών (USA, National Academy of Sciences).
Κατανάλωση του ροδιού
Από τα παραπάνω στοιχεία αποδεικνύεται περίτρανα ότι το ρόδι και ο χυμός που προσφέρει, δικαίως απασχολεί την επιστημονική κοινότητα, αλλά και το γενικό πληθυσμό. Η αλήθεια είναι ότι λόγω της ελλιπούς του παραγωγής στη χώρα μας καθώς και της δύσκολης πρόσβασης των καταναλωτών σε αυτό, το ρόδι καθίσταται ως «φρούτο πολυτελείας». Παρολ’ αυτά, η κατανάλωσή του καλό είναι να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των διατροφικών μας επιλογών.
Ο χυμός ροδιού εκτός από ένα φυσικό ελιξίριο αποτελεί τερψιλαρύγγιο ρόφημα και μπορεί να καταναλωθεί είτε ως τμήμα του πρωινού μας είτε μόνος του στη διάρκεια της ημέρας, καλύπτοντας διάφορες ανάγκες. Για παράδειγμα, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε αντιοξειδωτικά και βιταμίνη C μπορεί να συμβάλλει στη φυσική θωράκιση του ανοσοποιητικού μας, ιδιαίτερα αυτήν την εποχή του χρόνου που η εμφάνιση ιώσεων είναι συχνότερη. Επίσης, ως ρόφημα πλούσιο σε υδατάνθρακες και σάκχαρα ενδείκνυται να καταναλώνεται από αθλητές αμέσως μετά την προπόνηση έτσι ώστε να αποκαθίστανται επαρκώς οι αποθήκες του μυϊκού τους γλυκογόνου.
Τέλος, οι σπόροι του ροδιού εκτός από ωμοί μπορούν να καταναλωθούν προστιθέμενοι σε ωμές και βραστές σαλάτες ή στο γιαούρτι μαζί με άλλα φρούτα και ξηρούς καρπούς ή ακόμα να αποτελούν τμήμα της σάλτσας ενός γλυκόξινου χοιρινού ή κοτόπουλου.
-του Θέμη Παυλόπουλου, Διατροφολόγος BSc, MSc (MedSci), R.Nutr, SENutr, Πτυχιούχος Wolfson Medical School, Division of Developmental Medicine,
Department of Human Nutrition, University of Glasgow, U.K
Σχολιάστε το άρθρο