Ο Μητρικός Θηλασμός είναι μια «τέχνη», ένα ένστικτο, μια φυσική διαδικασία και μια προσφορά που διαρκεί για μια ζωή. Την πρώτη έγγραφη μαρτυρία περί γαλουχίας στην αρχαία Ελλάδα έχουμε από τον Όμηρο. Τα παιδιά ανεξαιρέτου φύλου θήλαζαν πάντα από τη μητέρα τους. Ήταν ένα χρέος που το θύμιζαν οι μεγαλύτερες στις μικρότερες γυναίκες. Εάν η μητέρα ήταν αδύναμη ή αρκετά «πλούσια», το ρόλο της θηλάζουσας αναλάμβανε η τροφός ή τίτθη. Οι τροφοί της αρχαιότητας έχουν μείνει σε πολλές περιπτώσεις διάσημες σαν ιστορικές ή μυθικές μορφές. Στις αρχαίες ελληνικές αποικίες ο σεβασμός στο θηλασμό και τη μητρότητα ήταν χαρακτηριστικός. Οι γυναίκες δεν εργάζονταν για δυο χρόνια με σκοπό να μεγαλώσουν σωστά τα παιδιά τους. Στη Μεγάλη Ελλάδα οι άποικοι έκτισαν ακόμη και ναούς αφιερωμένους στη μητρική στοργή. Ο απογαλακτισμός γινόταν μετά το δεύτερο έτος. Οι πρώτες σταγόνες του μητρικού γάλακτος μετά τον τοκετό ονομάζονται τροφαλίς, πύαρ, το γνωστό πρωτόγαλα που αναφέρει ο Γαληνός. Στα λατινικά ονομάζεται colostrum.
Σήμερα, ο θηλασμός βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο, όχι σαν δεδομένο, αλλά σαν ζητούμενο. Οι Ελληνίδες δεν θηλάζουν και αν θηλάζουν δεν το κάνουν επαρκώς. Οι επιστήμονες με νέες έρευνες φέρνουν συνεχώς ξανά στο φως τα πολλαπλά οφέλη του μητρικού θηλασμού τόσο για το παιδί όσο και για τη μητέρα. Τους ακούμε; Μήπως ο θηλασμός αποτελεί κι αυτός μια «συνήθεια» που θα πρέπει να ξαναθυμηθούμε; Σχεδόν όλες οι μητέρες (πάνω από το 97,5%) έχουν αρκετό γάλα και είναι ικανές από τη φύση να θηλάσουν τα παιδιά τους με επιτυχία και να διατηρήσουν τη γαλουχία, αρκεί να υπάρχει τόσο η επιθυμία όσο και η απαραίτητη ενθάρρυνση και υποστήριξη από το περιβάλλον. Η φύση έχει προβλέψει, ώστε η παραγωγή του μητρικού γάλακτος να είναι ανάλογη με τις ανάγκες τόσο του νεογέννητου, όσο και του βρέφους.
Οφέλη για το μωρό
Τα μωρά που θηλάζουν είναι πιο υγιή, έχουν πιο ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα και λιγότερες αλλεργίες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός υγείας, η UNICEF, οι παιδιατρικοί σύλλογοι και πολλοί γιατροί συστήνουν ότι τα μωρά πρέπει να τρέφονται αποκλειστικά με μητρικό γάλα τους πρώτους 4-6 μήνες της ζωής τους, κατόπιν να προστίθενται και άλλες τροφές, αλλά παράλληλα να συνεχίζεται ο θηλασμός για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, μέχρι τα δύο χρόνια ή και περισσότερο.
Ο μητρικός θηλασμός θεωρείται η βάση και για τη μετέπειτα υγεία των παιδιών. Αν οι γυναίκες το ήξεραν αυτό, δεν θα εγκατέλειπαν τόσο εύκολα και τόσο γρήγορα το θηλασμό. Με το θηλασμό η μητέρα και το βρέφος δένονται με έναν δεσμό που είναι μοναδικός και παντοτινός στη ζωή και των δύο. Οι δυο τους μοιράζονται στοργή, τρυφερότητα και αγάπη, αναπτύσσουν έναν μυστικό δεσμό που μόνοι οι ίδιοι μπορούν να καταλάβουν.
Εκτός από την ψυχική υποστήριξη του βρέφους, το μητρικό γάλα και ο θηλασμός είναι καθοριστικά για την υγεία του μωρού, επηρεάζοντας και τη γενική υγεία που θα έχει ως ενήλικος. Το γάλα της μάνας δεν ανήκει στη μάνα, ανήκει στο μωρό. Ο μητρικός θηλασμός είναι ο φυσιολογικός τρόπος σίτισης των βρεφών. Το μητρικό γάλα περιέχει ακριβώς στη σωστή αναλογία σε ενέργεια, πρωτεΐνες, βιταμίνες και άλλα διατροφικά στοιχεία για ένα μωρό στους έξι πρώτους μήνες της ζωής και επίσης όλο το νερό που χρειάζεται. Τα διατροφικά του στοιχεία είναι τέλεια ποιοτικά και για το μωρό είναι η πιο ευκολοχώνευτη τροφή που μπορεί να έχει. Το μητρικό γάλα αποτελεί το μοναδικό γάλα που είναι ειδικά σχεδιασμένο για τον άνθρωπο, αποτελεί την πιο πλήρη τροφή, είναι πλούσιο σε αντισώματα και άλλους παράγοντες που προστατεύουν από σοβαρές λοιμώξεις (ωτίτιδες, λοιμώξεις αναπνευστικού, γαστρεντερίτιδες, μηνιγγίτιδες κ.λ.π.). Το μητρικό γάλα μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα, δημιουργώντας έτσι μικρότερες πιθανότητες για εμφάνιση διαβήτη και παχυσαρκίας. Σύμφωνα με πολλές έρευνες, τα παιδιά που θηλάζουν έχουν επιπλέον μικρότερη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου, φλεγμονωδών νοσημάτων, τερηδόνας και ορθοδοντικών ανωμαλιών στην παιδική και ενήλικη ζωή. Επίσης, αναφέρεται προστατευτική δράση για το σύνδρομο αιφνιδίου βρεφικού θανάτου. Τα μωρά που θηλάζουν έχει παρατηρηθεί ότι έχουν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης. Είναι πια κοινή παραδοχή ότι τίποτα δεν συγκρίνεται με το μητρικό γάλα για την θρέψη του μωρού. Το μητρικό και το τεχνητό γάλα δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους.
Οφέλη για τη μητέρα
Η μητέρα που θηλάζει αναρρώνει ταχύτερα από τον τοκετό και έχει μικρότερη απώλεια αίματος. Επίσης, χάνει τα κιλά της εγκυμοσύνης πιο εύκολα, καθώς το μέγεθος της μήτρας συρρικνώνεται γρηγορότερα και καταναλώνει επιπλέον περίπου 600 θερμίδες ημερησίως. Το γάλα που πίνει το μωρό περιέχει λίπος, το οποίο προέρχεται κυρίως από το λίπος που είναι αποθηκευμένο στο σώμα της μητέρας. Έτσι, κάθε φορά που το μωρό θηλάζει, η μητέρα χάνει λίπος. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι η μητέρα που θηλάζει έχει μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης οστεοπόρωσης και καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών. Ο θηλασμός καθυστερεί και την επαναφορά της εμμήνου ρύσεως, ούτως ώστε να αποφευχθεί μια νέα εγκυμοσύνη σε μικρό χρονικό διάστημα. Σε ψυχολογικό επίπεδο έχει παρατηρηθεί ότι έχει λιγότερο άγχος και μεγαλύτερη αίσθηση χαλάρωσης. Επίσης, ο μητρικός θηλασμός βοηθά στη σταδιακή επαναφορά του όγκου του στήθους και άρα μειώνει την πιθανότητα για περαιτέρω χαλάρωσης του.
Δυσάρεστες αλήθειες
Έχει υπολογιστεί ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν 1,5 εκατομμύρια βρέφη σε όλο τον κόσμο επειδή δεν θηλάζουν. Πρόσφατα το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ δημοσίευσε τους νέους στόχους δημόσιας υγείας με τίτλο «Healthy People 2020», στους οποίους η υποστήριξη του μητρικού θηλασμού έχει κυρίαρχη θέση για την υγεία των Αμερικανών. Στις ΗΠΑ το ποσοστό των βρεφών που έχουν θηλάσει είναι στο 75%, ενώ στην Ελλάδα φτάνει το 90%. Όμως, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνίδων παρατάει πολύ γρήγορα το θηλασμό. Τα ελληνικά μαιευτήρια δεν είναι φιλικά προς το μητρικό θηλασμό, το ίδιο και ο κοινωνικός περίγυρος των Ελληνίδων μητέρων. Οι Ελληνίδες φαίνεται ότι έχουν την πρόθεση, αλλά δεν βοηθιούνται αρκετά και εγκαταλείπουν γρήγορα τις προσπάθειες. Παρά τις παγκόσμιες συστάσεις, δυστυχώς στην Ελλάδα –όπως και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου- λίγες γυναίκες θηλάζουν αποκλειστικά το νεογέννητο βρέφος τους. Στα περισσότερα μαιευτήρια και κλινικές χορηγούνται συμπληρώματα από τις πρώτες ώρες της γέννησης, χωρίς ιατρική ένδειξη. Έτσι περίπου μία στις δέκα γυναίκες καταλήγουν να θηλάζουν αποκλειστικά για έξι μήνες τα βρέφη τους, ενώ το ποσοστό που συνεχίζει να θηλάζει και μετά το πρώτο έτος είναι ακόμα μικρότερο. Η ελλιπής ή λανθασμένη ενημέρωση, η ανεπαρκής υποστήριξη από το άμεσο περιβάλλον, αλλά και από το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, η γρήγορη επιστροφή της μητέρας στην εργασία, η έλλειψη χρόνου και υπομονής, το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, η ηλικία της μητέρας, οι φόβοι ότι η μητέρα θα «χαλάσει» το σώμα της και άλλοι πολλοί παράγοντες συμβάλουν, ώστε οι γυναίκες να εγκαταλείπουν νωρίς το θηλασμό.
Υποστήριξη και προώθηση του θηλασμού
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), η UNICEF και άλλοι διεθνείς οργανισμοί το 1989 υπέγραψαν στη Γενεύη και εξέδωσαν τα «10 Βήματα για Επιτυχή Μητρικό Θηλασμό», που αναφέρονται:
1. Στην πολιτική που πρέπει να ακολουθείται από όλους τους φορείς το Μαιευτηρίου, που ασχολούνται με τη φροντίδα του νεογέννητου.
2. Στην εκπαίδευση των φορέων ώστε να γίνουν ικανοί να εφαρμόσουν την πολιτική αυτή.
3. Στην ενημέρωση όλων των μητέρων για τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού.
4. Στην έναρξη του μητρικού θηλασμού κατά το πρώτο ημίωρο μετά τον τοκετό με τη βοήθεια εκπαιδευμένου προσωπικού.
5. Στην εκπαίδευση των μητέρων στην τέχνη του μητρικού θηλασμού και στη διατήρηση της γαλουχίας
6. Στη διατροφή του νεογέννητου μόνο με μητρικό γάλα. Ούτε υγρά, ούτε συμπλήρωμα ξένου γάλακτος, εκτός αν υπάρχει ειδικός ιατρικός λόγος.
7. Στην εφαρμογή του συστήματος «rooming-in», που σημαίνει το νεογέννητο δίπλα στη μητέρα 24 ώρες το 24ωρο.
8. Στον ελεύθερο και χωρίς περιορισμούς μητρικό θηλασμό.
9. Στην απαγόρευση πιπιλών στα παιδιά που θηλάζουν.
10. Στην ίδρυση ομάδων υποστήριξης μητρικού θηλασμού και μετά την έξοδο του νεογέννητου από το μαιευτήριο, στις οποίες να συμμετέχουν και γυναίκες
Επίσης, οι ίδιοι οργανισμοί ξεκίνησαν το 1991 μια πρωτοβουλία γνωστή ως «Νοσοκομεία Φιλικά προς τα Βρέφη», σε μια προσπάθεια να εξασφαλισθεί ότι όλες οι υπηρεσίες μητρικής φροντίδας, είτε είναι μεμονωμένες είτε νοσοκομειακά συγκροτήματα θα υποστηρίζουν τις μητέρες να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις για τη διατροφή του παιδιού τους, απαλλαγμένες από εμπορικά συμφέροντα. Στην Ελλάδα ακόμα κανένα νοσοκομείο δεν έχει πιστοποιηθεί ως τέτοιο.
Το 1990, στη Συνάντηση Κορυφής για τα Παιδιά, οι εκπρόσωποι όλων των κρατών του κόσμου δεσμεύτηκαν να δραστηριοποιηθούν ενάντια στην τάση να αποφεύγεται ο Μητρικός Θηλασμός και να υποκαθίσταται από το βρεφικό γάλα του εμπορίου. Η διεθνής κοινότητα καθιέρωσε την Παγκόσμια Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού μέσα στον Αύγουστο. Στην Ελλάδα η Εβδομάδα αυτή γιορτάζεται κάθε χρόνο 1 με 7 Νοεμβρίου και ξεκίνησε για πρώτη φορά το 1996.
Σχολιάστε το άρθρο