Ο καθένας μπορεί να παρουσιάσει υπέρταση. Κάποιοι όμως έχουν περισσότερες πιθανότητες, όπως τα άτομα με αυξημένη χοληστερίνη, αυτοί που καπνίζουν, είναι παχύσαρκοι, δεν ασκούνται, οι ηλικιωμένοι, άτομα με οικογενειακό ιστορικό υπέρτασης και στεφανιαίας νόσου στην μέση ηλικία, άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη κ.α.
Υιοθετείστε έναν υγιεινό τρόπο διαβίωσης και μειώστε την πιθανότητα εκδήλωσης της υπέρτασης
Ο όρος υπέρταση αναφέρεται στην καθομιλουμένη και σαν «έχω υψηλή πίεση» ή απλώς «έχω πίεση», και σημαίνει ότι η αρτηριακή πίεση του ατόμου έχει ξεπεράσει κάποια ανώτερα όρια και είναι σταθερά αυξημένη. Τα ανώτερα όρια για να χαρακτηρισθεί κάποιος «υπερτασικός» ήταν πριν μερικές δεκαετίες για την «Συστολική Πίεση (μεγάλη)»150 mmHg για την «Διαστολική Πίεση (μικρή πίεση της καρδιάς)» 100mmHg (150/100). Σήμερα όμως, όπως και πολλοί άλλοι δείκτες στην ιατρική, κατέβηκαν στα 140/90mmHg.
Η υπέρταση είναι φαινόμενο κυρίως των δυτικών, τεχνολογικά ανεπτυγμένων, κοινωνιών, ενώ δεν αποτελεί σημαντικό πρόβλημα στις λιγότερο ανεπτυγμένες κοινωνίες του τρίτου κόσμου. Δηλαδή είναι αποτέλεσμα του τρόπου διαβίωσης του σύγχρονου ανθρώπου: της μείωσης της σωματικής δραστηριότητας, της αλλαγής των εργασιών μας και μετακινήσεων, που όλοι σχεδόν διεκπεραιώνουμε καθιστοί, της αύξησης της κατανάλωσης επιβαρυντικών τοξινών, της αύξησης του stress και του άγχους. Είναι, επομένως, επιτακτική ανάγκη να αναθεωρήσουμε αυτά που μπορούμε, τις διατροφικές μας συνήθειες, τη δραστηριότητά μας και πάνω από όλα την νοοτροπία μας.
Σε τι χρησιμεύει η πίεση στα αγγεία μας;
Μπορείτε να φαντασθείτε την καρδιά σαν ένα ωοειδές δοχειάκι από μυϊκό ιστό που συσπάται (φάση συστολής της καρδιακής λειτουργίας) για να εξωθήσει το αίμα μέσα στα αγγεία (αρτηρίες) προς την περιφέρεια σε όλο το σώμα, κουβαλώντας το οξυγόνο και πολλά άλλα διατροφικά στοιχεία απαραίτητα για τη θρέψη των κυττάρων. Και αμέσως μετά χαλαρώνει (φάση διαστολής) για να ξαναγεμίσει με αίμα. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται διαρκώς μέρα και νύχτα, όσο είμαστε στη ζωή.
Για να το πετύχει αυτό η καρδιά και να υπερνικήσει τις αντιστάσεις μέσα στα αγγεία που συνεχώς στενεύουν προς την περιφέρεια, πρέπει να στείλει το αίμα με δύναμη, δηλαδή με πίεση. Το αίμα καθώς εξωθείται μέσα στα αγγεία, σπρώχνει εσωτερικά τα τοιχώματα και τα διαστέλλει.
Όσο πιο νέοι είμαστε τόσο πιο μαλακά και ελαστικά είναι τα τοιχώματα στα αγγεία, τα οποία υποχωρούν περισσότερο με αποτέλεσμα να μειώνεται ένα μεγάλο μέρος της αρχικής πίεσης. Όσο, όμως, μεγαλώνουμε και τα τοιχώματα στα αγγεία σκληραίνουν (γίνονται περισσότερο ανελαστικά) -σαν «αρτηριοσκλήρυνση» το ξέρουμε- η πίεση στα τοιχώματα που δεν υποχωρούν πια είναι πλέον υψηλότερη. Έτσι δημιουργείται η υπέρταση.
Πώς γίνεται η διάγνωση της Υπέρτασης, Μέτρηση της Πίεσης;
Πολύ απλά μετρώντας την αρτηριακή πίεση με ένα πιεσόμετρο ή σφυγμομανόμετρο. Το πιεσόμετρο αποτελείται από την περιχειρίδα που μπαίνει στον βραχίονα και φουσκώνει συνδεδεμένη με το τμήμα του οργάνου που μετρά την πίεση και αυτό μπορεί να είναι ένας δείκτης μεταλλικός σαν ρολόι με περιστρεφόμενη βελόνα που δείχνει την ένδειξη ή μια στήλη υδραργύρου ή μια οθόνη στα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα. Τα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα είναι πιο δημοφιλή για χρήση στο σπίτι, παρά το γεγονός ότι μερικά δεν είναι απολύτως αξιόπιστα, λόγω της ευκολίας της μέτρησης (δεν φουσκώνεις καν την περιχειρίδα και στο τέλος οι τιμές της πίεσης γράφονται στην οθόνη και διατηρούνται στη μνήμη για μελλοντική σύγκριση). Η αξιοπιστία τους πρέπει να ελέγχεται.
Τα μεταλλικά (που δεν είναι πλέον τόσο δημοφιλή) χρειάζονται να εκπαιδευθεί κάποιο μέλος της οικογένειας και απαιτούν τη χρήση ακουστικών, που χρησιμεύουν για να ακούμε τους χτύπους της καρδίας στη βραχιόνιο αρτηρία στην πτυχή του αγκώνα αμέσως κάτω από την περιχειρίδα .
Υπάρχουν και τα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα καρπού και δακτύλου που δεν θεωρούνται αξιόπιστα και απευθύνονται σε άτομα υπερτασικά που ταξιδεύουν συχνά (μικρός όγκος- βάρος).
Η περιχειρίδα φουσκώνει μέχρι να σταματήσει την κυκλοφορία ή μέχρι το 200-220mmHg και μετά την αφήνουμε να ξεφουσκώσει αργά (περίπου 10mmHg κάθε 5 δευτερόλεπτα) περιμένοντας να ακούσουμε να περνά το πρώτο σφυγμικό κύμα «συστολική πίεση», στη συνέχεια περιμένουμε να δούμε τον αριθμό που θα σταματήσουν οι χτύποι που ακούγονται. Αυτή είναι η «διαστολική πίεση».
Μερικές συμβουλές που έχουν σημασία για τη σωστή μέτρηση
Αν δεν έχετε πρόβλημα υπέρτασης, μπορεί να ελέγχετε την πίεση προληπτικά κάθε έξι μήνες ή μία φορά το χρόνο. Πριν τη μέτρηση μείνετε σε καθιστή θέση για περίπου 5 λεπτά. Οι μετρήσεις πρέπει να γίνονται πάντα σε καθιστή θέση. Το μπράτσο να είναι χαλαρά ακουμπισμένο σε σταθερή επιφάνεια (π.χ. τραπέζι). Σε συνθήκες εκνευρισμού, φόβου, πανικού, πόνου ή μεγάλης σωματικής προσπάθειας, η πίεση μπορεί να αυξηθεί πολύ και αυτό που θα δείτε να μην αντιστοιχεί στην πραγματική της τιμή (η κοινώς γνωστή ως νευροπίεση). Επιπλέον, μπορεί να αγχωθείτε με την τιμή που θα δείτε με αποτέλεσμα να την αυξήσετε επιπλέον.
Χαλαρώστε πριν τη μέτρηση
Σε μερικά άτομα παρατηρείται το φαινόμενο να έχουν σταθερά αυξημένη πίεση στο ιατρείο (>140/90), ενώ στο σπίτι μετρήσεις από τον ίδιο τον άρρωστο δείχνουν χαμηλή πίεση (< 130/80). Το φαινόμενο αυτό που οφείλεται στο φόβο που προκαλεί η εξέταση του από τον γιατρό, και που είναι γνωστό ως «υπέρταση της λευκής μπλούζας» ή πιο σωστά «μεμονωμένη υπέρταση ιατρείου», μπορεί να διευκρινισθεί με την 24ωρη καταγραφή της πίεσης με ειδική συσκευή, που την καταγράφει σε όλες τις ημερήσιες δραστηριότητές του και τη νύχτα.
Η περιχειρίδα πρέπει να εφαρμόζει κατευθείαν πάνω στο δέρμα του βραχίονα, χωρίς να παρεμβάλλονται τα ρούχα. Αν το μανίκι είναι σφικτό, θα πρέπει να βγει και όχι να σηκωθεί. Τουλάχιστον μισή ώρα πριν από τη μέτρηση της πίεσης, θα πρέπει να αποφεύγετε τον καφέ (αυξάνει την πίεση).
Ο δείκτης στο πιεσόμετρο θα πρέπει να δείχνει ακριβώς το 0 πριν το χρησιμοποιήσετε. Αν όχι να το ρυθμίσετε με τον ρεγουλατόρο που έχει στο πίσω μέρος. Μετρήστε την πίεση ξανά, επαναλαμβάνοντας τη μέτρηση σε 1-2 λεπτά. Στη δεύτερη μέτρηση, η πίεση είναι συνήθως χαμηλότερη. Αν υπάρχει μεγάλη διαφορά (πάνω από 10mmHg) θα πρέπει να γίνεται και τρίτη μέτρηση.
Τις μετρήσεις πρέπει να τις γράφετε για να μπορείτε να τις συγκρίνετε με τις μελλοντικές μετρήσεις και να μπορείτε να ενημερώνετε το γιατρό σας σωστά. Μην κάνετε αλλαγές στη φαρμακευτική αγωγή (επιπλέον χάπι ή αποφυγή δόσης) με κριτήριο μία αύξηση ή μια χαμηλή μεμονωμένη μέτρηση. Είναι προτιμότερο να το αναφέρετε στον γιατρό σας και να ζητήσετε τη γνώμη του αν κάτι έχει αλλάξει. Σε άτομα με ρυθμισμένη πίεση αρκούν 1-2 μετρήσεις την εβδομάδα πριν από τα φάρμα-κα (αν χορηγούνται).
Φυσιολογικές και παθολογικές τιμές
Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς που αντιστοιχούν: ο πρώτος στη συστολική πίεση (την πίεση κατά τη διάρκεια της συστολής της καρδιάς) και ο δεύτερος στη διαστολική πίεση (την πίεση κατά τη διαστολή της καρδιάς). Γράφουμε πρώτα τη συστολική και μετά τη διαστολική πίεση, π.χ. 120/80 mmHg. Συνήθως κόβουμε τα μηδενικά και την αναφέρουμε π.χ. ως «δώδεκα με οχτώ» (οι τιμές μέτρησης αναφέρονται σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου).
• Η ιδανική φυσιολογική αρτηριακή πίεση είναι: 120/80mmHg (συστολική 120mmHg ή μικρότερη διαστολική 80mmHg ή μικρότερη)
• Η φυσιολογική αρτηριακή πίεση: συστολική 120-129 // διαστολική 80- 84mmHg
• Η υψηλή φυσιολογική πίεση (προ-υπέρταση): συστολική 130-139 // διαστολική 85-89 mmHg
• Υπέρταση – στάδιο 1ο: συστολική 140-159 // διαστολική 90 – 99mmHg
• Υπέρταση – στάδιο 2ο: συστολική 160-179 // διαστολική 100-109mmHg
• Υπέρταση – στάδιο 3ο: συστολική 180 ή μεγαλύτερη // διαστολική 110 ή μεγαλύτερη mmHg.
Είναι σημαντικό να διατηρείται η αρτηριακή πίεση σε τιμές μικρότερες του 140mmHg για τη συστολική και 90mmHg για τη διαστολική. Όταν συνυπάρχουν άλλες παθήσεις, κυρίως σακχαρώδης διαβήτης ή νεφρική ανεπάρκεια, η πίεση πρέπει να έχει ακόμη χαμηλότερες τιμές (πίεση κάτω από 130/80mmHg).
Σε ηλικιωμένους ασθενείς, ο στόχος πρέπει να είναι ο ίδιος, όπως και στους νεότερους, δηλαδή 140/90mmHg. Οι ίδιες τιμές ισχύουν και για τα υπερτασικά άτομα που θα ρυθμίσουν την πίεση τους με φάρμακα.
Στην «προϋπέρταση» υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να εκδηλωθεί υπέρταση στο μέλλον, αν δεν ληφθούν άμεσα τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα, ενώ αν υπάρχουν κι άλλα νοσήματα (όπως διαβήτης ή νεφρική ανεπάρκεια) τότε πιθανόν το άτομο να χρειασθεί αντιυπερτασικά.
Πριν από μερικές δεκαετίες, ήταν φυσιολογικό με την αύξηση της ηλικίας να υπάρχει μία προοδευτική αύξηση των ανωτέρων φυσιολογικών ορίων της πίεσης. Σήμερα κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Τι συμπτώματα προκαλεί η αυξημένη πίεση;
Κατά κανόνα δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα (αντίθετα με ό, τι πιστεύει ο περισσότερος κόσμος). Τα ενοχλήματα, όταν υπάρχουν, οφείλονται στις επιπλοκές της, που συνήθως εμφανίζονται μετά από χρόνια (στην καρδιά, τον εγκέφαλο και τα νεφρά). Έτσι, η συντριπτική πλειοψηφία των υπερτασικών δεν γνωρίζει ότι έχει υψηλή αρτηριακή πίεση, εκτός αν τη μετρήσει τυχαία. Λόγω του γεγονότος αυτού στην Αμερική, τη χαρακτηρίζουν σαν «σιωπηλό δολοφόνο» (silent killer).
Τα συμπτώματα που νοιώθουν μερικά άτομα όπως αδιαθεσία, πονοκέφαλος, ζάλη, βουητά στα αυτιά, εξάψεις, δεν είναι συμπτώματα που οφείλονται αποκλειστικά στην υπέρταση, ακόμα και όταν η πίεση είναι πολύ αυξημένη (π.χ. συστολική πάνω από 200mmHg).
Η ανησυχία και η πίστη, ότι τα συμπτώματα οφείλονται στην αυξημένη πίεση, μπορεί να ανεβάσει την πίεση. Οι ρινορραγίες (αιμορραγίες από τη μύτη), επίσης, δεν οφείλονται στην υπέρταση. Η μεγάλη αύξηση της πίεσης που συχνά παρατηρείται σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι αποτέλεσμα της αναστάτωσης και μειώνεται χωρίς φάρμακα μόλις ηρεμήσει ο ασθενής.
Ποτέ μη βασίζεστε στα συμπτώματα για να ξεκινήσετε να λαμβάνετε χάπια, με την πεποίθηση ότι καταλαβαίνετε πότε αυξάνεται η πίεσή σας. Τόσο η συστολική όσο και η διαστολική αρτηριακή πίεση αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για καρδιαγγειακό νόσημα, λόγω της χρόνιας φθοράς που προκαλείται στα αγγεία.
Η άποψη ότι η διαστολική πίεση είναι πιο σημαντική από τη συστολική, είναι λανθασμένη. Ειδικά σε άτομα πάνω από 50 ετών, η συστολική πίεση είναι πολύ πιο επικίνδυνη από όσο η διαστολική. Και δεν είναι απαραίτητο να είναι υψηλή και η τιμή της διαστολικής πίεσης για να θεωρηθεί ότι έχετε υπέρταση. Αυτό ονομάζεται «μεμονωμένη συστολική υπέρταση» (Isolated Systolic Hypertension ). Είναι, δε, ο πιο συχνός τρόπος εκδήλωσης της υπέρτασης ιδιαίτερα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Η διαστολική πίεση είναι περισσότερο σημαντική για τα νεότερα σε ηλικία άτομα. Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή της διαστολικής πίεσης, τόσο μεγαλύτερος είναι και ο κίν-δυνος για επιπλοκές στον οργανισμό μας.
Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της υπέρτασης στον οργανισμό μας
Το ζητούμενο είναι η πίεση να σταθεροποιηθεί σε επίπεδα ακίνδυνα για τον οργανισμό μας. Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι η ρύθμιση της υπέρτασης σώζει ζωές, βελτιώνει την ποιότητα ζωής και μειώνει τους παρακάτω κινδύνους.
Εγκέφαλος: Η πίεση είναι η σημαντικότερη αιτία ενός εγκεφαλικού αγγειακού επεισοδίου. Η αυξημένη πίεση μπορεί να επιφέρει τη ρήξη ενός ήδη εξασθενημένου αιμοφόρου αγγείου (αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο). Χρόνια επίπτωση στα αγγεία από την υπέρταση είναι η απόφραξη των αρτηριών, στις αρτηρίες με στένωση είναι δυνατή η απόφραξη από θρόμβο αίματος. Σ’ αυτή την περίπτωση έχουμε «ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο».
Καρδιά: Οι αρτηρίες μεταφέρουν αίμα και οξυγόνο στους μυς της καρδιάς. Αν η καρδιά δεν αιματώνεται για να οξυγονωθεί ικανοποιητικά, π.χ. λόγω στενώσεων ή θρόμβωσης των αρτηριών, εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της γνωστής στηθάγχης. Εξίσου σημαντική διαταραχή είναι και η αδυναμία της καρδιάς να τροφοδοτήσει το υπόλοιπο σώμα με οξυγονωμένο αίμα (καρδιακή ανεπάρκεια).
Νεφρά: Είναι τα φίλτρα του οργανισμού και απαλλάσσουν το αίμα από τα άχρηστα συστατικά του. Η υπέρταση, με την πάροδο του χρόνου, δημιουργεί στενώσεις στα αγγεία των νεφρών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το «φιλτράρισμα» λιγότερης ποσότητας αίματος και την παραμονή των άχρηστων συστατικών του αίματος μέσα στον οργανισμό μας. Μας οδηγεί επομένως στην νεφρική ανεπάρκεια, που η θεραπεία της είναι η αιμοκάθαρση ή η μεταμόσχευση νεφρών.
Οφθαλμοί: Η υπέρταση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και τα αγγεία των οφθαλμών, τα οποία μπορεί να αιμορραγήσουν μετά από ρήξη. Η όραση μπορεί να εξασθενήσει, σταδιακά να γίνει θαμπή και το τελικό αποτέλεσμα να είναι η τύφλωση.
Πόσο διαδεδομένη είναι η υπέρταση;
Ένας στους τέσσερις ενήλικες πάσχει από αρτηριακή υπέρταση, ενώ το ανησυχητικό είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχει υπερτετραπλασιαστεί το ποσοστό των παιδιών ηλικίας έως 18 ετών με αρτηριακή υπέρταση, φτάνοντας στο 4,5% από 1% που ήταν παλαιότερα. Στην Ελλάδα τέσσερις στους δέκα Έλληνες και τρεις στις δέκα Έλληνιδες έχουν υπέρταση, αλλά μόνο οι μισοί το γνωρίζουν και μόλις το 15% από αυτούς το αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά.
Από τα παχύσαρκα παιδιά, το ποσοστό αυτών που εμφανίζουν υπέρταση φτάνει το 11%. Πάνω από τους μισούς σχεδόν ηλικιωμένους πάνω από την ηλικία των 65 χρόνων είναι υπερτασικοί. Ένας στους τρεις από τους υπερτασικούς δεν το γνωρίζει. Τα όρια ηλικίας όλο και κατεβαίνουν και η εμφάνιση της στη μέση ηλικία δεν είναι σπάνια στις αναπτυγμένες χώρες.
Η υπέρταση αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου για την πρόκληση καρδιοαγγειακών επεισοδίων. Η αντιυπερτασική θεραπεία ελαττώνει σημαντικά τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, τη στεφανιαία νόσο, την καρδιακή ανεπάρκεια, τη νεφρική ανεπάρκεια.
Αίτια
Τα αίτια της υπέρτασης είναι σε μικρό ποσοστό γνωστά, μόλις στο 5-10% περίπου (δευτεροπαθής υπέρταση) και οφείλονται κυρίως σε αίτια που σχετίζονται με τα νεφρά (νεφρική ανεπάρκεια – πολυκυστικός νεφρός, στένωση νεφρικής αρτηρίας) και ενδοκρινικές διαταραχές (φαιοχρωμοκύτωμα, θεραπεία με κορτιζόνη και σύνδρομο Cushing κτλ). Επίσης, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ σε νεαρά άτομα ή η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνισή της. Το 90-95% των περιπτώσεων οφείλονται σε συνδυασμό πολλών παραγόντων που δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε (Πρωτοπαθής ή Ιδιοπαθής υπέρταση).
Ο καθένας μπορεί να παρουσιάσει υπέρταση. Κάποιοι όμως έχουν περισσότερες πιθανότητες, όπως τα άτομα με αυξημένη χοληστερίνη, αυτοί που καπνίζουν, είναι παχύσαρκοι, δεν ασκούνται, οι ηλικιωμένοι, άτομα με οικογενειακό ιστορικό υπέρτασης και στεφανιαίας νόσου στην μέση ηλικία, άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη κ.α.
Πώς μπορεί να μειωθεί η πίεση χωρίς φάρμακα;
Εκτός από τα φάρμακα, διάφορα άλλα μέσα μπορούν να μειώσουν σε κάποιο βαθμό την πίεση. Τα μέσα αυτά είναι χρήσιμα σε όλα τα υπερτασικά άτομα, ανεξάρτητα από το αν παίρνουν ή όχι αντιυπερτασικά φάρμακα. Με την αποτελεσματική εφαρμογή τους μπορεί να μειωθούν οι δόσεις των φαρμάκων ή σε μερικές περιπτώσεις, ακόμα και να αποφευχθεί η θεραπεία με φάρμακα, ειδικά στα αρχικά στάδια αυτό είναι περισσότερο εφικτό.
Είναι λάθος να ζητάμε να λύσουμε το πρόβλημά μας με φάρμακα (που έχουν και πολλές παρενέργειες) εάν πρώτα δεν «κουνήσουμε» εμείς πρώτα τα χέρια μας.
Εάν δεν έχετε υπέρταση, υιοθετείστε έναν υγιεινό τρόπο διαβίωσης και μειώστε την πιθανότητα εκδήλωσής της.
Τα προληπτικά μέτρα που θα πρέπει λάβετε είναι:
1. Μειώστε το βάρος σας αν είστε υπέρβαροι (η απώλεια μερικών κιλών μπορεί να κατεβάσει την πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα) ή διατηρήστε το βάρος σε φυσιολογικό επίπεδο.
2. Αρχίστε ή αυξήστε τη σωματική δραστηριότητα και άσκηση.
3. Υιοθετείστε μια υγιεινή διατροφή με βάση τα φρούτα, τα λαχανικά (πληροφορίες θα ακολουθήσουν σε άλλο σημείο του άρθρου).
4. Ο οργανισμός μας χρειάζεται περίπου 0,3 gr νατρίου την ημέρα. Η ημερήσια συνιστώμενη ποσότητα αλατιού σε μη υπερτασικά άτομα είναι 1 κουτ. του γλυκού επιτραπέζιο αλάτι (6γρ./ ημέρα). Περιορίστε το αλάτι ή βγάλτε το από το τραπέζι και τη διατροφή σας. Πολλοί καταφέρνουν να ρυθμίσουν την πίεση τους στα αρχικά στάδια της υπέρτασης χωρίς φάρμακα, ακόμη και για χρόνια, μόνο με την πλήρη αφαίρεση του αλατιού από το διαιτολόγιό τους (ικανοποιητική ποσότητα για να καλύψει τις ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού περιέχουν ήδη τα τρόφιμα). Διαβάζετε τις ετικέτες των τροφίμων και προτιμήστε να αγοράσετε αυτά με «χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι» ή «χωρίς πρόσθετο αλάτι (χλωριούχο νάτριο) ή νάτριο» (Τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα έχουν περισσότερο νάτριο και αλάτι από ότι αυτά που μαγειρεύουμε στο σπίτι). Το «αγνό» θαλασσινό αλάτι είναι το ίδιο επιβαρυντικό και επικίνδυνο (είναι και αυτό χλωριούχο νάτριο).
5. Περιορίστε την κατανάλωση ζωικών λιπών (κεκορεσμένα λίπη). Τα ψάρια έχουν Ω-3 λιπαρά οξέα και δρουν προστατευτικά. Αυξήστε την κατανάλωσή τους σε σχέση με το κόκκινο κρέας. Το ελαιόλαδο, επίσης, δρα προστατευτικά (μη χρησιμοποιείτε όμως μεγάλες ποσότητες, γιατί έχει μεγάλη θερμιδική αξία (1 κουτ. γλυκού έχει 45 θερμίδες) και κινδυνεύετε να αυξήσετε το βάρος σας.
6. Σταματήστε το κάπνισμα και την υπερκατανάλωση αλκοόλ (όχι περισσότερο από 2 ποτηράκια κρασί την ημέρα για τους άνδρες και 2-3 ποτηράκια την εβδομάδα για της γυναίκες).
7. Το κάπνισμα επηρεάζει ελάχιστα την αρτηριακή πίεση. Οι υπερτασικοί καπνιστές όμως, (όπως και όλοι οι καπνιστές) έχουν τεράστιο συμφέρον να διακόψουν το κάπνισμα, διότι το κάπνισμα προκαλεί τα ίδια προβλήματα στον οργανισμό. Επομένως, δρα συνεργικά προς την ίδια κατεύθυνση προβλημάτων και σε μερικές περιπτώσεις είναι και σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για έμφραγμα, εγκεφαλικό ή άλλο καρδιαγγειακό επεισόδιο σε σύγκριση με την υπέρταση.
Αν η υπέρταση παραμείνει αρρύθμιστη μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο, στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, βλάβη των νεφρών, τύφλωση και άλλες σοβαρές παθήσεις.
Ομάδες Αντιυπερτασικών Φαρμάκων
Τα φάρμακα για την υπέρταση που χρησιμοποιούνται (οι εμπορικές τους ονομασίες μπορεί να ξεπερνούν και τις 120), χορηγούνται πάντα από τον γιατρό, αφού κάνει την κατάλληλη διάγνωση (δεν παίρνουμε το φάρμακο που παίρνει ο γείτονας ή η γειτόνισσά μας γιατί το θεωρεί θαυματουργό). Δεν υπάρχει πλήρης εξάλειψη – θεραπεία της υπέρτασης από τη στιγμή που εμφανίστηκε, αλλά μπορεί να σταθεροποιηθεί σε επίπεδα ακίνδυνα για τον οργανισμό μας. Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι η καλή ρύθμιση της υπέρτασης σώζει ζωές. Οι ομάδες τους είναι :
1. Διουρητικά
2. Βήτα-αναστολείς
3. Ανταγωνιστές ασβεστίου
4. Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης
5. Ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης
Εάν η υπέρταση είναι στα πρώτα στάδια, τα φάρμακα θα τα πάρουμε από τη στιγμή που δεν μπορέσαμε να την ελέγξουμε με τη διατροφή και τα άλλα προληπτικά μέτρα. Αν ήδη παίρνουμε φάρμακα σε μια υπάρχουσα υπέρταση, τότε πρέπει να προσπαθήσουμε να ενσωματώσουμε τα προληπτικά μέτρα στη διαβίωσή μας (αν δεν τα εφαρμόζουμε ήδη) και εάν μειωθεί η πίεση να μειωθούν και τα αντιυπερτασικά, πάντα με την σύμφωνη γνώμη του γιατρού. Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι παρά τις παρενέργειες που έχουν κάποια αντιυπερτασικά, είναι χειρότερο να υποστούμε τις επιπτώσεις της υψηλής πίεσης αν δεν μπορούμε να την μειώσουμε διαφορετικά, από τις πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων.
Η διατροφή είναι μια από τις καλύτερες ασπίδες που έχετε στη διάθεση σας για να προστατευτείτε από τις καρδιόπαθειες και παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Πρέπει να αποτελεί την πρώτη γραμμή της άμυνάς σας. Παράλληλα, μαζί με την διατροφή για την αποτελεσματική ρύθμιση της πίεσης είναι απαραίτητες ορισμένες ουσιαστικές αλλαγές του τρόπου ζωής σας.
Πληροφορίες για το πόσο μακριά έχουμε φύγει από τη φυσική μας διατροφή
Ο άνθρωπος της λίθινης εποχής τρεφόταν με άγρια φυτά, καρπούς, φρούτα του δάσους μούρα, ρίζες, όσπρια και ξηρούς καρπούς, καθώς και με άγρια ζώα που κυνηγούσε και τα θαλασσινά που ψάρευε. Δεν κατανάλωνε σχεδόν κανένα από τα δημητριακά που παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου. Στη λίθινη εποχή, οι άνθρωποι δεν είχαν ακόμη εξημερώσει τα ζώα που προσφέρουν γαλακτοκομικά προϊόντα και συνεπώς δεν κατανάλωναν ούτε αυτού του είδους τα προϊόντα. Όλα αυτά τα στοιχεία, συνηγορούν στη διαπίστωση ότι, από εξελικτική σκοπιά, η σύγχρονη διατροφή, που είναι αρκετά πρωτοποριακή και ενδεχομένως να μπορούσε να χαρακτηριστεί και ριζοσπαστικά καινοτόμος, έχει τόσο σύντομη διάρκεια ζωής, που ισοδυναμεί με μια μόνο στιγμή στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Η ανησυχητική διαπίστωση είναι ότι έχουμε απομακρυνθεί τόσο πολύ από τη διατροφή της λίθινης εποχής, ώστε το 55% της διατροφής της Δύσης, σήμερα, αποτελείται από «νέα τρόφιμα», τα οποία ήταν άγνωστα στους αρχαίους προγόνους μας. Η διατροφή της λίθινης εποχής αποτελούνταν από 65% φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς (όπως καρύδια, φουντουκιά κ.α.) όσπρια και μελί. 35% άπαχο, ψαχνό κρέας θηραμάτων, άγρια πουλερικά, αβγά, ψάρια, οστρακοειδή.
Το σύγχρονο πρότυπο διατροφής της δυτικής κοινωνίας αποτελείται κατά 55% από νέα τρόφιμα: τυποποιημένα επεξεργασμένα δημητριακά, όσπρια, γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα με μειωμένα λιπαρά, ζάχαρη, γλυκαντικές ύλες, τρανς λιπαρά και αλκοόλ, κατά 28% κρέας, πουλερικά, αβγά, ψαριά, οστρακοειδή και κατά 17% φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς.
Και βλέπουμε, ως επί το πλείστον, ότι οι νέες διατροφικές συνήθειες που υιοθέτησε ο σύγχρονος άνθρωπος από τότε που ανακάλυψε τη γεωργία, και ιδιαιτέρα τα τελευταία εκατό χρόνια, ξεφεύγουν από τα όρια που μπορεί να αντέξει ο οργανισμός του προκειμένου να λειτουργήσει σύμφωνα με τον τρόπο που σχεδιάστηκε.
Η υγιεινή διατροφή σαν μέσο πρόληψης και αντιμετώπισης της υπέρτασης
Η διατροφή σας θεωρείται υγιεινή όταν είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ίνες και σε τρόφιμα που περιέχουν υγιεινά λιπαρά. Με αυτές τις τροφές προμηθεύεται ο οργανισμός σας όλες τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες, εξασφαλίζοντας υγεία για όλη την υπόλοιπη ζωή σας. Τρεφόμενοι υγιεινά, δεν σημαίνει ότι συνεχώς θα πρέπει μετράτε τις θερμίδες που καταναλώνετε ή ότι θα στερείστε τα φαγητά που σας αρέσουν.
Ρυθμίζοντας την πίεση
Εάν θέλετε να ρυθμίστε την πίεση σας, κάνοντας απλές αλλαγές στη διατροφή σας και να έχετε ένα άμεσο αποτέλεσμα, σας προτείνω τα ακόλουθα: υγιεινές βιολογικές, πλήρεις τροφές σε συνδυασμούς που ωφελούν τη καρδιά ως σύνολο, αλλά και τον υπόλοιπο οργανισμό. Ο οργανισμός σας χρησιμοποιεί το φαγητό ως καύσιμο και πηγή απαραιτήτων για τη ζωή βιταμινών, θρεπτικών συστατικών και αντιοξειδωτικών που δεν μπορεί να παράγει. Όσο καλύτερα είναι τα καύσιμα που του προσφέρετε, τόσο καλύτερα θα λειτουργεί. Όσο πιο πολύ πλησιάζετε τις αρχικές πηγές προέλευσης των τροφών, τόσο πιο κοντά είστε στην διατροφή που είναι ευεργετική για την ρύθμιση της πίεσης σας.
Τα φρούτα και τα λαχανικά κεντρικό κομμάτι της διατροφής
Οι πρόγονοί μας έτρωγαν τριπλάσια ποικιλία φρούτων και λαχανικών σε σχέση με αυτά που καταναλώνουμε εμείς σήμερα. Μαζί με τους ξηρούς καρπούς και τα όσπρια, τα φρούτα και τα λαχανικά τους παρείχαν το 65% των προσλαμβανομένων θερμίδων και περίπου 100 γραμμάρια ινών ημερησίως – ποσότητα δεκαπλάσια από τη σημερινή μέση ημερησία πρόσληψη ινών. Τα φρούτα και τα λαχανικά παρείχαν στους προγονούς μας βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικές ουσίες σε ποσότητες τις οποίες ο σύγχρονος άνθρωπος μπορεί να προσλάβει μόνο μέσω των συμπληρωμάτων διατροφής.
Κάλιο και νάτριο
Το κάλιο είναι ένα πολύ σημαντικό μέταλλο, το οποίο αποτελεί φυσικό συστατικό των τροφίμων, με καλύτερες πηγές τα φρούτα και τα λαχανικά. Η υψηλή πρόσληψη νατρίου, η χαμηλή πρόσληψη καλίου ή ο συνδυασμός τους μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση υπέρτασης. Ο μηχανισμός δράσης του καλίου είναι απλός: το κάλιο βοηθάει τον οργανισμό να αποβάλλει το υπερβάλλον νάτριο και επειδή το κάλιο δεν αποθηκεύεται στον οργανισμό, είναι απαραίτητη η καθημερινή του πρόσληψη. Ο καλύτερος τρόπος για να προσαρμόσει κάποιος τη διατροφή του, ώστε να μοιάζει με αυτή των προγόνων μας είναι να καταναλώνει πολύ περισσότερο κάλιο σε σχέση με νάτριο.
Πλούσιες πηγές καλίου είναι τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά, τα οποία δεν έχουν υποστεί επεξεργασία, καθώς δεν έχει επηρεαστεί η περιεκτικότητα καλίου στο τρόφιμο λόγω κατεργασίας, αλλά ούτε έχει προστεθεί σε αυτά νάτριο. Ορισμένα από τα τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο και υψηλή σε κάλιο είναι φρούτα όπως το πορτοκαλί, το βερίκοκο, η μπανάνα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, η ντομάτα, το μαρούλι και το σπανάκι, η πατάτα, τα μανιτάρια, τα φασόλια, καθώς και ο μαϊντανός.
Το κάλιο, είναι ένας ηλεκτρολύτης που βοηθά τον οργανισμό να αποβάλει το υπερβάλλον νάτριο. Καθημερινά, συνιστώνται 3,5-4,6 γρ.καλίου, που θα προσλάβετε καταναλώνοντας: 4-5 μερίδες φρούτων, όπως μπανάνες (μέτριας ωριμότητας), πορτοκάλια, πεπονιά, φρέσκα βερίκοκα, αχλάδια, ακτινίδια, φράουλες, ροδάκινα και 4-5 μερίδες λαχανικών, όπως ντομάτες, πατάτες, μπρόκολο, πιπεριά και πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Άλλο το νάτριο κι άλλο το αλάτι…
Οι λέξεις αλάτι και νάτριο δεν έχουν την ίδια έννοια. Το νάτριο είναι ένα στοιχείο που συναντάμε στη φύση και σχεδόν σε όλες της φυσικές τροφές. Το αλάτι είναι χλωριούχο νάτριο, μια χημική ουσία που περιέχει κατά το ήμισυ νάτριο. Το σώμα μας χρειάζεται νάτριο για να λειτουργεί και το βρίσκει εύκολα στις φυσικές τροφές.
Οι τροφές, χωρίς να προσθέσουμε καθόλου αλάτι, περιέχουν το νάτριο που χρειαζόμαστε. Όταν ρίχνουμε παραπάνω αλάτι, παίρνουμε και δέκα φορές περισσότερο νάτριο από όσο χρειαζόμαστε για να έχουμε καλή υγεία. Σε ευαίσθητα άτομα του πληθυσμού αυτό οδηγεί συχνά σε «υπέρταση».
Οι πρόγονοί μας προσλάμβαναν 7.000 χιλιοστόγραμμα καλίου ημερησίως, κυρίως μέσω της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών και μόλις 600 χιλιοστόγραμμα νατρίου, σε σχέση με τα δεδομένα της σύγχρονης διατροφής, χάρη στην οποία καταναλώνουμε ημερησίως μόλις 2.500 χιλιοστόγραμμα καλίου και 4.000 χιλιοστόγραμμων νατρίου. Οι άνθρωποι είναι τα μόνα θηλαστικά που καταναλώνουν περισσότερο νάτριο παρά κάλιο και γι’ αυτή την προτίμηση μας πληρώνουμε ένα πολύ υψηλό τίμημα σε θανάτους και αναπηρίες, που οφείλονται στην υψηλή αρτηριακή πίεση και στα εγκεφαλικά επεισόδια.
Ειδικότερα, στις κοινωνίες δυτικού τύπου, όπου η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών είναι χαμηλή και προτιμώνται τρόφιμα επεξεργασμένα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, τα ποσοστά εμφάνισης παθήσεων είναι αρκετά υψηλά. Αντιθέτως, στους χορτοφάγους και σε κοινωνίες με διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα παρατηρείται υψηλή πρόσληψη καλίου και περιορισμένη νατρίου και ο επιπολασμός της υπέρτασης είναι χαμηλότερος. Πιο συγκεκριμένα, σε μία πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Clinical Hypertension φάνηκε πως, όταν υπερτασικοί ασθενείς αύξησαν τη πρόσληψη καλίου, η συχνότητα εμφάνισης υπέρτασης μειώθηκε κατά 10% και παράλληλα αυξήθηκε το προσδόκιμο επιβίωσης.
Όχι στο αλάτι
Η μεγάλη κατανάλωση αλατιού είναι από τους βασικούς παράγοντες για την εμφάνιση υπέρτασης. Ιδίως σε άτομα με γενετική προδιάθεση στην πάθηση αυτή. Εξάλλου, τα αποτελέσματα πρόσφατων επιστημονικών ερευνών επιβεβαιώνουν ότι συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, που συνηθίζουν να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλατιού, παρουσιάζουν υπέρταση πιο συχνά από άλλες που χρησιμοποιούν λιγότερο αλάτι. Για παράδειγμα, οι κάτοικοι της Β. Ιαπωνίας, που κάνουν κατάχρηση αλατιού, είναι ο λαός με τους περισσότερους υπερτασικούς, ενώ λαοί της Αφρικής (π.χ. φυλή Μπουζουάνι), που δεν βάζουν καθόλου αλάτι στο φαγητό τους, δεν έχουν παρουσιάσει ποτέ υψηλή πίεση. Οι έρευνες δείχνουν, επίσης, ότι άνθρωποι με πρόβλημα υπέρτασης μπορούν να ελαττώσουν τα επίπεδα της, ακολουθώντας διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι.
Τροφές που δεν προτείνονται και είναι πλούσιες σε νάτριο
Το αλάτι «κρύβεται» σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα και κυρίως στα κονσερβοποιημένα (π.χ. τόνος, σαρδέλες), τα καπνιστά (π.χ. σολομός, τυρί), τους κύβους ζωμού, τις σάλτσες σόγιας, τα έτοιμα φαγητά, στους συσκευασμένους χυμούς τομάτας & λαχανικών, τα κονσερβοποιημένα φρούτα, τα λαχανικά σε κονσέρβες, τα τουρσιά, τα κατεψυγμένα λαχανικά με αλάτι, τα καπνιστά ή κονσέρβας κρέατα και ψάρια, τα τυριά, το αλατισμένο βούτυρο ή μαργαρίνη, τα αλμυρά κρακεράκια, τα γαριδάκια, τα chips, τους αλατισμένους ξηρούς καρπούς, τις σούπες σε σκόνη ή κονσέρβα, το χοιρομέρι, τα αλατισμένα κρέατα, το ζαμπόν, τα βιομηχανικά παρασκευασμένα γεύματα, τη σόδα μαγειρικής, τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα και τα έτοιμα γλυκά και το ψωμί.
Κατανάλωση άπαχου κρέατος
Το 37% των θερμίδων που προσλάμβαναν οι προγονοί μας στην λίθινη εποχή προερχόταν από κατανάλωση πρωτεϊνών. Το ποσοστό αυτό είναι δυο έως τρεις φορές μεγαλύτερο από το συνιστάμενο στη σύγχρονη διατροφή. Η διαφορά έγκειται στο εξής: το μεγαλύτερο μέρος από τις πρωτεΐνες προερχόταν από ισχνά άγρια θηράματα, ψαριά, καθώς και άγρια φυτά. Τα άγρια θηράματα είχαν μόλις 4,3% λίπος και αποτελούσαν εξαιρετική πυγή ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και περιείχαν 2,5% ΕPA ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, που είναι ιδιαιτέρα σημαντικά για την κυκλοφορικό σύστημα. Το ποσοστό αυτό είναι ουσιαστικά ανύπαρκτο στο κρέας των βοοειδών που καταναλώνουμε σήμερα. Τα ζώα από τα οποία προμηθευόμαστε το κρέας μας σήμερα έχουν 25 έως 30% λίπος.
Το κρέας που καταναλώνουμε περιέχει σε μεγάλες ποσότητες επικίνδυνα κεκορεσμένα λίπη. Για τον προϊστορικό άνθρωπο μόλις το 6% των προσλαμβανομένων θερμίδων προερχόταν από τέτοιου είδους λίπος, περίπου το μισό από αυτό που καταναλώνουμε σήμερα. Το άσπρο κρέας των πουλερικών που έχει αφαιρεθεί η πέτσα αποτελεί καλή επιλογή, ανάλογη με την ποιότητα του κρέατος που κατανάλωναν οι πρόγονοί μας, αφού έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος και αποτελεί καλή πηγή πρωτεϊνών. Προτιμήστε βιολογικό κρέας, πουλερικά ελεύθερης βοσκής ή πολύ άπαχα κρέατα και κυνήγι. Είναι πλούσιες πηγές σε πρωτεΐνες, βιταμίνες Β, σίδηρο και ψευδάργυρο. Τρώτε μικρές μερίδες σε συνδυασμό με άβραστα και ωμά λαχανικά. Όταν τρώτε κρέας, να προτιμάτε το άπαχο (φιλέτο, μπούτι). Αφαιρέστε την πέτσα των πουλερικών για να μειώσετε τα λίπη στο μισό. Ωστόσο, επειδή ακόμα και το άπαχο κρέας περιέχει λίπη και χοληστερίνη, προσπαθήστε να περιορίζετε τις ζωικές τροφές.
Ξηροί Καρποί, σπόροι και όσπρια
Δυστυχώς, οι ξηροί καρποί δέχονται επικρίσεις εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας τους σε λίπος. Οι ξηροί καρποί αποτελούν μια «αυθεντική» τροφή, αλλά το είδος του λίπους που περιέχουν είναι ακατάλληλο για τα γονίδιά μας. Όμως, οι ξηροί καρποί είναι ιδιαίτερα ωφέλιμοι για το κυκλοφορικό σύστημα. Βελτιώνουν (κυρίως τα αμύγδαλα, τα καρύδια και οι σπόροι) την κυκλοφορία του αίματος, χάρη στις φυτικές ίνες και τα αντιοξειδωτικά τους στοιχεία. Οι φυτικές ίνες βελτιώνουν τη λειτουργία του καρδιοαγγειακού συστήματος, βοηθώντας την αιμάτωση και άρα την καλύτερη υγεία του οργανισμού. Τρώτε ωμούς ξηρούς καρπούς και ιδιαίτερα καρύδια και αμύγδαλα σε μικρές ποιότητες σε συνδυασμό με φρούτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη. Τα όσπρια (φασόλια, αρακάς, φακές) δεν επηρεάζουν τη χοληστερίνη, ενώ παράλληλα αποτελούν εξαιρετική πηγή φυτικών πρωτεϊνών και θρεπτικών ουσιών, όπως μαγνήσιο και κάλιο και ίνες. Τρώτε όσπρια κάθε είδους, αλλά αποφεύγετε αυτά που δεν περιλαμβάνονται στην παραδοσιακή μας διατροφή
Όσον αφορά το λίπος της τροφής…
Το θέμα του λίπους είναι εξαιρετικά πολύπλοκο, γιατί τα διάφορα και ποικίλα λιπαρά οξέα που προσλαμβάνονται με τα λίπη ασκούν πολλαπλές επιδράσεις σε διάφορα ενδοκρινικά και χημικά συστήματα του σώματος, με συνέπεια την επίδραση και στην αρτηριακή πίεση με πολλαπλούς και πολύπλοκους μηχανισμούς.
Ψάρι, μια από τις πιο άπαχες ζωικές τροφές
Τα λίπη που περιέχουν τα ψάρια ονομάζονται ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία βοηθούν ελαφρώς στη μείωση της πίεσης και επιπλέον μειώνουν τον κίνδυνο θρομβωτικών αγγειακών επεισοδίων. Τρώτε ψάρι τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα. Επιλέγετε κυρίως λιπαρά ψάρια (σαρδέλες σκουμπρί, κολιό, ρέγκα, σολομό, πέστροφα, και άλλα μικρά ψαράκια). Η μεγαλύτερη πτωτική επίδραση στην υπέρταση παρατηρείται μετά από πρόσληψη των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων που περιέχονται στο ψάρι. Το συμπέρασμα είναι ότι τα ψάρια, ως διατροφική επιλογή, δεν πρέπει ποτέ να παραμελούνται από τους υπερτασικούς ασθενείς. Επιπλέον, σαφής πτωτική επίδραση στην αρτηριακή πίεση σημειώνεται και από την κατανάλωση μονοακόρεστων λιπαρών οξέων που περιέχονται και στο ελαιόλαδο.
Χρειαζόμαστε μια σωστή ισορροπία ανάμεσα στα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα και στα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που είναι ευεργετικά για το καρδιακό σύστημα. Η αναλογία στην παλαιολιθική εποχή ήταν 1 μέρος ωμέγα-6 λιπαρά οξέα προς 1 μέρος ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (με μέγιστο όριο τέσσερα μέρη προς ένα). Αυτή η αναλογία εξασφάλιζε την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Σήμερα, η ποσότητα των ωμέγα-6 λιπαρών οξέων που καταναλώνονται με τη μορφή των αραβοσιτελαίων, της μαργαρίνης και των διαφόρων αρτοσκευασμάτων, υπερβαίνει κατά πολύ την ποσότητα των ωμέγα-3 λιπαρών που προσλαμβάνουμε από τα ψάρια. Η αναλογία αυτή μπορεί να φτάσει στα δεκαπέντε έως είκοσι μέρη προς ένα.
Για μια υγιεινή διατροφή χρειάζεται να περιορίσετε την κατανάλωση των ωμέγα-6 λιπαρών (ιδιαιτέρα του καλαμποκέλαιου), των υδρογονωμένων φυτικών ελαίων και των τρανς λιπαρών οξέων. Ξεκάθαρα παρατηρούμε ότι συχνά τα τελευταία χρόνια, μέσα από αυτή την νοσηρή κατάσταση και ανισορροπία, το σώμα μας για μεγάλα χρονικά διαστήματα αντιμετωπίζει σοβαρές ελλείψεις, ώσπου τελικά παύουν να λειτουργούν οι Αυτορυθμιστικοί Μηχανισμοί του και έτσι διατρέχουμε αυξημένους κινδύνους απόφραξης των αρτηριών, προβλήματα καρδιοπάθειας κ.α. Οι φυτικές πηγές ωμέγα-3 περιλαμβάνουν λιναρόσπορο, καρύδια, κολοκυθόσπορο, άγρια χόρτα και γλιστρίδα. Οι κύριες πηγές των ωμέγα-6 λιπαρών οξέων είναι: καλαμποκέλαιο (αραβοσιτέλαιο) ηλιέλαιο, σογιέλαιο. Αποφεύγετε αυτά τα λάδια στο μαγείρεμα και για προσθήκη στα φαγητά προτιμήστε ένα μονοακόρεστο λάδι, όπως το ελαιόλαδο.
Επεξεργασμένα Έλαια
Η πρόσφατη έκρηξη που παρατηρείται στην κατανάλωση επεξεργασμένων φυτικών ελαιών και μαργαρινών επιβαρύνει την λειτουργία του οργανισμού μας με άγνωστα γι’ αυτόν λίπη. Οι προϊστορικοί πρόγονοί μας κατανάλωναν λίπος μόνο μέσα από την τροφή τους και όχι ξεχωριστά, με τη μορφή διαφόρων ελαιών και επιπλέον το ποσοστό των προσλαμβανομένων θερμίδων που προέρχονταν από λίπος ανερχόταν στο 22%, ενώ στη σημερινή εποχή το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 35%. Ένα υπερβολικά μεγάλο φορτίο πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα υδρογονωμένα και τα τρανς λιπαρά προκαλούν δυσλειτουργίες στα κύτταρα και καταστρέφουν τα αγγεία μας.
Ο καλύτερος τρόπος για να εμπλουτίσετε τον οργανισμό σας με τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα είναι το να προέρχονται από το ελαιόλαδο, το λιναρόσπορο, του ξηρούς καρπούς και τους σπόρους στη φυσική τους μορφή.
Η διατροφή είναι μια από τις καλύτερες ασπίδες που έχετε στη διάθεση σας για να προστατευτείτε από τις καρδιόπαθειες και παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Πρέπει να αποτελεί την πρώτη γραμμή της άμυνάς σας. Παράλληλα, μαζί με την διατροφή για την αποτελεσματική ρύθμιση της πίεσης είναι απαραίτητες ορισμένες ουσιαστικές αλλαγές του τρόπου ζωής σας.
Επεξεργασμένα δημητριακά ζυμαρικά και ψωμί
Τα επεξεργασμένα τρόφιμα που παρασκευάζονται από καλλιεργημένα δημητριακά και αποτελούν νέες πηγές τροφής για τον οργανισμό μας, είναι προϊόντα της γεωργικής επανάστασης, που συντελέστηκε πριν από 10.000 χρόνια. Αυτού του είδους τα δημητριακά απουσίαζαν, σχεδόν παντελώς από τη διατροφή του ανθρώπου της λίθινης απόχης και ως εκ τούτου δε συμμετείχαν στη διαμόρφωση των γονιδίων μας. Ωστόσο, αποτελούν σημαντικό μέρος της διατροφής του σύγχρονου ανθρώπου.
Τα δημητριακά αυτά μπορεί να μην είναι επιβλαβή στη φυσική τους μορφή σε μικρές ποσότητες, αλλά έχουν αντικαταστήσει και εκτοπίσει από τη διατροφή μας τα ιδιαίτερα και σημαντικά φρούτα και λαχανικά, τα οποία αποτελούσαν βασικά στοιχεία της διατροφής του ανθρώπου για πολλά εκατομμύρια χρόνια, αφού τα δημητριακά εισήχθησαν στη διατροφή μας εδώ και μόλις μερικές χιλιετίες. Έρευνες σημειώνουν, επίσης, ότι τα δημητριακά και ιδιαίτερα το σιτάρι ενδέχεται να προξενήσουν αλλεργικές αντιδράσεις σε πολλούς ανθρώπους, όπως αρθρίτιδα, διάφορα γαστρεντερικά προβλήματα, κεφαλαλγίες και κατάθλιψη, γεγονός που υποδηλώνει την ύπαρξη μιας γενικότερης γενετικής δυσαρμονίας.
Και τώρα, αναφορικά με τις κυρίες θρεπτικές ουσίες που λαμβάνονται με την τροφή: από πολλά πειράματα, τόσο στον άνθρωπο όσο και σε πειραματόζωα, προκύπτει ότι από τους υδατάνθρακες, η ζάχαρη έχει αυξητική επίδραση στην αρτηριακή πίεση, ενώ το άμυλο τη μειώνει. Αυξητική επίδραση εξασκεί, επίσης, και η απλή γλυκόζη. Φαίνεται ότι αυτό έχει σχέση με την κινητοποίηση ορισμένων ορμονών που προκαλείται από την ταχεία αύξηση της γλυκόζης του αίματος μετά από την πρόσληψη ζάχαρης (καλαμοσάκχαρο) είτε γλυκόζης. Αντίθετα, η γλυκόζη του αίματος αυξάνεται με πολύ βραδύτερο ρυθμό στην περίπτωση που προσλαμβάνεται άμυλο, γιατί αυτό για να απελευθερώσει τελικά γλυκόζη που θα απορροφηθεί προς το αίμα από το έντερο θα πρέπει προηγουμένως να υποστεί πέψη μέσα στον αυλό του εντέρου.
Περιορίστε την κατανάλωση ζάχαρης και νατρίου
Ως γλυκαντικές ύλες οι μακρινοί μας πρόγονοι χρησιμοποιούσαν το μέλι και τα φρούτα. Σήμερα, η επεξεργασμένη ζάχαρη είναι η κύρια γλυκαντική ύλη που χρησιμοποιούμε. Η μέση κατανάλωσή της ανέρχεται σε60 κιλάετησίως. Στην πραγματικότητα καταναλώνουμε περίπου το ίδιο ποσοστό υδατανθράκων με αυτό των προγόνων μας της λίθινης εποχής. Η μεγάλη διαφορά είναι ότι όλοι σχεδόν οι υδατάνθρακες τους προέρχονταν από φρούτα και λαχανικά, που ήταν επιπλέον και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά.
Σήμερα, μόλις το ένα τέταρτο των υδατανθράκων προέρχονται από φρούτα και λαχανικά. Το μεγαλύτερο ποσοστό των υδατανθράκων που καταναλώνουμε είναι απλώς «κενών, άχρηστων θερμίδων». Δεν έχει γίνει εντελώς σαφής, ο τρόπος με τον οποίο αυτό το μη φυσιολογικό φορτίο επεξεργασμένης ζάχαρης επηρεάζει τα γονίδια και την κυκλοφορία μας, αλλά έχει την τάση να είναι αρκετά καταστροφικός. Το σίγουρο είναι ότι αυξάνει τα επίπεδα της ινσουλίνης, της γλυκόζης και των γλυκεριδίων με δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία, αυξάνοντας τις πιθανότητες εγκεφαλικού επεισοδίου και εγκεφαλικής δυσλειτουργίας.
Η πρόσληψη με την τροφή φυτικών ινών αδιάλυτων είτε και διαλυτών, έχει σχέση με το επίπεδο της αρτηριακής πίεσης και συγκεκριμένα, η πρόσληψη αυτών των ινών σε σημαντικές ποσότητες περιορίζει το επίπεδο της αρτηριακής πίεσης. Αυτό φαίνεται ότι έχει σχέση με την κατακράτηση μέσα στον αυλό του εντέρου και την αποβολή τους με τα κόπρανα, διαφόρων συστατικών της τροφής και της χολής, με τελικό αποτέλεσμα τον περιορισμό της απορρόφησής τους προς το αίμα. Ένα από τα συστατικά που περιορίζεται η απορρόφησή του, όταν στον αυλό του εντέρου υπάρχουν άφθονες φυτικές ίνες είναι και το αλάτι, δηλαδή όταν χρησιμοποιούμε για τη διατροφή μας άφθονα χορταρικά και φρούτα, το αλάτι που τελικά απορροφάται από το έντερο προς το αίμα είναι λιγότερο.
Η έμμεση επίδραση του λίπους της τροφής
Ελαιόλαδο: Το ελαιόλαδο είναι εξαιρετική πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων και μπορεί να μειώσει σημαντικά την ανάγκη φαρμακευτικής αγωγής για την υπέρταση. Η Μεσογειακή Διατροφή, που έχει ως κύρια πηγή λιπαρών το ελαιόλαδο, είναι γνωστό ότι επιδρά ευεργετικά στον οργανισμό, προστατεύοντας τον από τις καρδιαγγειακές ασθένειες. Πιστεύεται ότι το ελαιόλαδο μειώνει την αρτηριακή πίεση χάρη στις πολυφαινόλες, τις αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχει. Βάλτε το στο πιάτο σας ωμό, καθημερινά και με μέτρο.
Βότανα και τροφές που μπορεί να βοηθήσουν στην ρύθμιση της υπέρτασης
Ορισμένα βότανα έχουν την ιδιότητα να μειώνουν την πίεση του αίματος και θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη ρύθμιση της υπέρτασης. Καλό είναι, όμως, να μην υπερβαίνει κανείς τα 1-2 ροφήματα την ημέρα, ιδιαίτερα αν ακολουθεί αγωγή με αντιυπερτασικά φάρμακα, γιατί η συνδυαστική τους δράση μπορεί να οδηγήσει στο αντίθετο, δηλαδή στη σημαντική μείωση της πίεσης του αίματος.
Κράταιγος: Οι κόκκινοι καρποί του κράταιγου θεωρούνται από τα καλύτερα τονωτικά του κυκλοφορικού και χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, της αρτηριοσκλήρωσης και της στηθάγχης. O κράταιγος είναι καλή επιλογή για όσους ταλαιπωρούνται από υπέρταση, κυρίως εξαιτίας προβλημάτων στα αγγεία τους. Έχει την ιδιότητα να εξισορροπεί με ήπιο τρόπο την πίεση του αίματος. Πίνετε το αφέψημα του κράταιγου 1-2 φορές την ημέρα (το πρωί και το απόγευμα), μεταξύ των γευμάτων.
Πώς να το ετοιμάσετε: Ρίχνετε 2 κουταλάκια καρπούς κράταιγου σε 1 φλιτζάνι του τσαγιού με βρασμένο νερό, τους αφήνετε για 20΄ και σουρώνετε.
Φύλλα ελιάς: Τα φύλλα της ελιάς έχουν αποδεδειγμένα θεραπευτικές ιδιότητες. Συμβάλλουν στη ρύθμιση της πίεσης, στην καλύτερη λειτουργία της καρδιάς, καθώς και στη μείωση των υψηλών επιπέδων του σακχάρου. Τα φύλλα της ελιάς περιέχουν πολλές δραστικές ουσίες που δρουν αντιυπερτασικά (τους ολεοευρωποσίδες, την ολεοζίνη και το γλυκολικό οξύ) και ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της υψηλής πίεσης, όπως είναι οι πονοκέφαλοι και οι ίλιγγοι. Το ρόφημα αυτό ενδείκνυται για όσους ταλαιπωρούνται από υπέρταση, καθώς και από πεπτικά προβλήματα (π.χ. δυσπεψία, φουσκώματα, πέτρες στη χολή). Μπορείτε να πίνετε 1-2 ροφήματα την ημέρα μετά τα γεύματα.
Πώς να το ετοιμάσετε: Ρίχνετε σε 300 ml νερό (όσο δύο ποτήρια),20 γρ.ξηρά φύλλα ελιάς και τα αφήνετε να βράσουν μαζί για 15΄. Πίνετε το ρόφημα ζεστό (μισό το πρωί και μισό το βράδυ).
Τίλιο: Το τίλιο έχει πολλές ευεργετικές ιδιότητες (ηρεμιστικό, διουρητικό, ήπιο στυπτικό) και θεωρείται ότι προλαμβάνει την αρτηριοσκλήρωση και την υπέρταση. Το βότανο αυτό ενδείκνυται για όσους έχουν υψηλή πίεση και παράλληλα είναι νευρικοί, με αποτέλεσμα η πίεσή τους να ανεβαίνει όταν εκνευρίζονται. Το τίλιο έχει την ιδιότητα να χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία και να επουλώνει τα τραυματισμένα τοιχώματά τους. Μπορείτε να πίνετε 1-2 φορές την ημέρα ρόφημα τίλιου μεταξύ των γευμάτων ή όταν νιώθετε ότι είστε σε ένταση.
Πώς να το ετοιμάσετε: Ρίχνετε 1 κουταλιά τίλιο σε 1 φλιτζάνι βρασμένο νερό για 10΄ και μετά σουρώνετε. Το τίλιο μπορεί να συνδυαστεί με τον κράταιγο.
Η διατροφή είναι μια από τις καλύτερες ασπίδες που έχετε στη διάθεση σας για να προστατευτείτε από τις καρδιόπαθειες και παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Πρέπει να αποτελεί την πρώτη γραμμή της άμυνάς σας. Παράλληλα, μαζί με την διατροφή για την αποτελεσματική ρύθμιση της πίεσης είναι απαραίτητες ορισμένες ουσιαστικές αλλαγές του τρόπου ζωής σας.
Βίσκο το λευκό (Viscum Album): Το βότανο αυτό, που είναι γνωστό ως γκι, έχει την ιδιότητα να επιβραδύνει τον καρδιακό ρυθμό, να μειώνει την πίεση του αίματος και να βοηθά στην καταπολέμηση της αρτηριοσκλήρωσης. Επίσης, ανακουφίζει από τα συμπτώματα της υπέρτασης, όπως οι ζαλάδες και οι πονοκέφαλοι. Ενδείκνυται για όσους έχουν υπέρταση, καθώς και προβλήματα του κυκλοφορικού συστήματος (π.χ. πρηξίματα στα άκρα). Μπορείτε να πίνετε 1-2 ροφήματα την ημέρα.
Πώς να το ετοιμάσετε: Ρίχνετε 1 κουταλιά φύλλα από το γκι σε 1 φλιτζάνι βρασμένο νερό και το αφήνετε για 10-20΄. Το βότανο αυτό μπορεί να συνδυαστεί με τον κράταιγο, καθώς και με το τίλιο.
Μελισσόχορτο: Το μελισσόχορτο είναι ένα βότανο που ενδείκνυται για τους υπερτασικούς που τείνουν να ανεβάζουν πίεση, κυρίως όταν στρεσάρονται. Το μελισσόχορτο δρα τονωτικά στην καρδιά και στο κυκλοφορικό, προκαλώντας διαστολή των αγγείων, με αποτέλεσμα να μειώνεται η πίεση του αίματος. Η γεύση του είναι ωραία (μοιάζει με του λεμονιού), γι’ αυτό μην παρασυρθείτε πίνοντας πολλά φλιτζάνια. Πίνετε 1-2 ροφήματα την ημέρα ή κάθε δεύτερη μέρα.
Πώς να το ετοιμάσετε: Ρίχνετε 1-2 κουταλιές ξηρό μελισσόχορτο (ή 4 φρέσκα φύλλα) σε 1 φλιτζάνι βρασμένο νερό και το αφήνετε για 10-15΄. Σουρώνετε και πίνετε. Το μελισσόχορτο μπορεί να συνδυαστεί με το τίλιο.
Κρόκος: O κρόκος (ή σαφράν) είναι ένα βότανο με πολλές θεραπευτικές ιδιότητες που ωφελούν την καρδιά: τονώνει την κυκλοφορία του αίματος, προκαλεί διούρηση, μειώνει την υψηλή πίεση, καθώς και τη χοληστερίνη. Επίσης, έχει αντιθρομβωτική δράση. Είναι κατάλληλη επιλογή για τους υπερτασικούς που ταλαιπωρούνται από προβλήματα στο συκώτι και στο μεταβολισμό του λίπους (π.χ. έχουν υψηλή χοληστερίνη).
Πώς να το ετοιμάσετε: Ρίχνετε 3-4 στήμονες κρόκου σε 1 φλιτζάνι βρασμένο νερό και τους αφήνετε για 6-8΄. Σουρώνετε και πίνετε το ρόφημα.
Δεσποινόχορτο: Είναι γνωστό και ως «Λεόνουρος, ο καρδιακός», γεγονός που αποκαλύπτει την ευεργετική του δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα. Ο λεόνουρος είναι ηρεμιστικό και καρδιοτονωτικό βότανο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, κυρίως όταν αυτή επιτείνεται από το στρες. Μπορείτε να πίνετε 1-2 ροφήματα την ημέρα.
Πώς να το ετοιμάσετε: Ρίχνετε 1-2 κουταλάκια ξηρού βοτάνου σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, τα αφήνετε για 10-15΄ και σουρώνετε.
Σκόρδο: Έχει αντιυπερτασική δράση, επειδή επιτρέπει τη διαστολή των αγγείων και βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος στις αρτηρίες. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι όταν λαμβάνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα (3-4 μήνες), εκτός του ότι μειώνει την πίεση του αίματος, ελαττώνει και την υψηλή χοληστερίνη. Εάν ταλαιπωρείστε από υπέρταση, λοιπόν, καλό είναι να εντάξετε στην καθημερινή σας διατροφή 1-2 σκελίδες σκόρδο. Για να αποκομίσετε τα ευεργετικά αποτελέσματα της αλισίνης, που περιέχει το σκόρδο, είναι προτιμότερο να ψιλοκόψετε τις σκελίδες και να τις αφήσετε για 10΄ στο πιάτο πριν τις φάτε ή τις ρίξετε στο φαγητό (έτσι το σκόρδο γίνεται πιο δραστικό). Για να είναι, ωστόσο, αποτελεσματική η δράση του σκόρδου, πρέπει να εντάσσεται στο πλαίσιο μιας υγιεινής διατροφής, που περιλαμβάνει οπωσδήποτε περιορισμό του αλατιού.
Αλλά βήματα για την αποτελεσματική ρύθμιση της πίεσης και ορισμένες ουσιαστικές αλλαγές του τρόπου ζωής σας
Μειώσετε το βάρος σας. Η απώλεια βάρους της τάξεως των 5 κιλών έχει φανεί ότι οδηγεί σε μείωση της συστολικής πίεσης κατά 4,4 mmHg και της διαστολικής κατά 3.6 mmHg. Επιπλέον, η απώλεια βάρους μπορεί να συμβάλει στη μείωση των υπερτασικών φαρμάκων.
Άσκηση. Περπατήστε. Η αεροβική άσκηση συμβάλλει στη διατήρηση της ελαστικότητας των αγγείων, στην απώλεια βάρους και στη ρύθμιση της πίεσης. Συνιστώνται τα 30΄ άσκησης, 3-5 φορές την εβδομάδα (περπάτημα, διάδρομος, τρέξιμο, ποδήλατο, κολύμπι κλπ.). Πριν ασχοληθείτε με ένα άθλημα, πρέπει να ελέγξετε την πίεση σας, επειδή, αν ήδη έχετε υπέρταση, μπορεί να επιβαρύνετε το καρδιαγγειακό σας σύστημα. Εάν είστε υπερτασικός/η, αποφύγετε την έντονη και επίπονη άθληση, γιατί οδηγεί σε αύξηση της πίεσης.
Αποφυγή έκθεσης σε περιβαλλοντικές τοξίνες. Αποφύγετε την περιβαλλοντική τοξίνωση από τα βαρέα μέταλλα, όπως το μόλυβδο, το κάδμιο από την ύδρευση, το κάπνισμα, τα καταναλωτικά προϊόντα που μπορεί να τα περιέχουν τοξικές ουσίες, όπως πολλά καλλυντικά. Τα υπερτασικά άτομα τείνουν να έχουν 3 ή 4 φορές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων όπως κάδμιο και μόλυβδο.
Σταματήστε το Κάπνισμα. Τη στιγμή που καπνίζετε, η πίεση σας ανεβαίνει και παραμένει υψηλή για τα επόμενα 20-30 λεπτά. Αν δεν γνωρίζουμε με σιγουριά ότι το κάπνισμα επηρεάζει μακροπρόθεσμα την πίεση, αποτελεί ένα σοβαρότατο παράγοντα κινδύνου για στεφανιαία νόσο και εγκεφαλικό. Μάλιστα ο κίνδυνος πολλαπλασιάζεται, όταν το κάπνισμα συνδυάζεται με την υπέρταση και την αυξημένη χοληστερίνη, κάτι που δυστυχώς αποτελεί σύνηθες «σενάριο».
Το Άγχος. Μια κατάσταση έντονου άγχους μπορεί να προκαλέσει ένα οξύ υπερτασικό επεισόδιο ακόμα και στα άτομα με φυσιολογική πίεση, με άμεσο κίνδυνο για την υγεία τους (εγκεφαλικό επεισόδιο). Το στρες, επίσης, μπορεί να οδηγήσει σε μία παροδική αύξηση της πίεσης, κάτι το οποίο συμβαίνει στους περισσότερους κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι αγχογόνοι παράγοντες μπορεί να είναι πολλών ειδών και όλοι επηρεάζουν ανά πάσα στιγμή τον νευρο-ανοσο-ενδοκρινικό άξονα μέσω του υποθαλάμου και της υπόφυσης του εγκεφάλου.
Η κατανάλωση καφέ. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η καφεΐνη που περιέχεται στον καφέ, αλλά και σε άλλα ροφήματα, όπως κάποια αναψυκτικά, αυξάνει την αρτηριακή πίεση, η επίδραση όμως αυτή εκδηλώνεται κυρίως κατά το μικρό χρονικό διάστημα μετά την κατανάλωση του καφέ. Μία μέτρια κατανάλωση καφέ (1-2 φλιτζάνια/ ημέρα) δεν φαίνεται να επηρεάζει την αρτηριακή πίεση υγειών ή ακόμα και υπερτασικών ατόμων. Παρόλα αυτά, η μέτρηση της πίεσης καλό είναι να αποφεύγεται αμέσως μετά την κατανάλωση καφέ. Έρευνες καταγράφουν ότι η καφεΐνη αποτελεί την πιο διαδεδομένη διεγερτική -θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και «ψυχοτρόπος», αναφέρει μερίδα ειδικών- ουσία στον πλανήτη, ενώ δεν χρειάζεται μεγάλη κατανάλωση για να εθιστεί κάποιος.
Το αλκοόλ. Όταν το αλκοόλ καταναλώνεται με μέτρο, χαλαρώνει τα αγγεία και διευκολύνει τη ροή του αίματος. Η υπερκατανάλωση του όμως, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης; Πιο είναι το μέτρο για τον καθένα; Η σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και την αρτηριακή πίεση είναι σύνθετη και συνοψίζεται ως εξής: μεγάλες ποσότητες αλκοόλ (>3 ποτά* ημερησίως) σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης, ενώ σε άτομα που έχουν ήδη υπέρταση, αυτές η ποσότητες αλκοόλ δεν επιτρέπουν στα αντιϋπερτασικά φάρμακα να δράσουν και επιπλέον αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η αρνητική δράση του αλκοόλ στην υπέρταση είναι πιο έντονη όσο αυξάνεται η ηλικία, η επίδραση του αλκοόλ στην αρτηριακή πίεση είναι ανεξάρτητη από το είδος του αλκοολούχου ποτού (π.χ. κρασί, μπίρα, υψηλόβαθμα ποτά).
Μικρές ποσότητες αλκοόλ, δηλαδή ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες, μπορεί να έχουν μία ευεργετική επίδραση στα επίπεδα αρτηριακής πίεσης. Η περιστασιακή αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ (π.χ. τα Σαββατοκύριακα) έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη τόσο για την υπέρταση όσο και για άλλα νοσήματα. Από την άλλη πλευρά, τα άτομα που δεν συνηθίζουν να πίνουν αλκοόλ δεν χρειάζεται να το κάνουν για την όποια ευεργετική δράση του στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Η Ενυδάτωση. Καθημερινά συνίσταται να πίνουμε 1 ½ λίτρα καθαρό νερό φίλτρου ή εμφιαλωμένο. Ένα με δύο ποτήρια νερό 10-15 λεπτά πριν το φαγητό βοηθούν σημαντικά την πέψη και την αφομοίωση της τροφής. Όχι, όμως, κατά την διάρκεια του φαγητού ή μετά.
Αναπνοή. Το πώς αναπνέουμε είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ρύθμιση της πίεσης. Συνιστώνται ρηχές και όχι βαθιές αναπνοές για αποφυγή του συνδρόμου της υπερανάπνευσης, όπου η μεταβολή στο pH του αίματος μπορεί να δημιουργήσει όξινο περιβάλλον, έλλειψη οξυγόνου στα κύτταρα και αρτηριοσκλήρυνση με αναπόφευκτο αποτέλεσμα την αύξηση της πίεσης. Γενικά, ο λανθασμένος τρόπος αναπνοής έχει συνδεθεί συχνά με υπερτασικά φαινόμενα.
Φυσικά θρεπτικά στοιχεία
Για την υπέρταση, όπως και για κάθε άλλη πάθηση, μπορούμε να ελέγξουμε ποιες είναι οι ελλείψεις του οργανισμού σε διατροφικά θρεπτικά στοιχεία με το Electrodermal Screening Test. Η συμπλήρωση των ελλείψεων των διαφόρων στοιχείων, όπως των ιχνοστοιχείων, του ασβεστίου, μαγνησίου, ψευδαργύρου, των βιταμινών, όπως της Βιταμίνης Ε, C, συμπλ. B, ή άλλων συμπληρωμάτων διατροφής όπως το Συνένζυμο Q-10, ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, πολλές φορές κρίνεται απαραίτητη. H καλή πέψη, η αφομοίωση της τροφής, καθώς και η υγεία του γαστρεντερικού και η ισορροπία της εντερικής χλωρίδας είναι το ίδιο σημαντικά και βοηθούν προς την ίδια κατεύθυνση, δηλαδή στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού που θα δώσει την δυνατότητα να λειτουργήσει καλύτερα και να μπορέσει να βελτιώσει και το πρόβλημα της υπέρτασης μαζί με τα άλλα προβλήματα υγείας του.
-Ματίνα Χρονοπούλου BSc., N.D., Ph.D., Δρ. Φυσικοπαθητικής Θεραπευτικής
-Ιωάννης Λιάπης, Ιατρός, Νευρολόγος-Ψυχίατρος-Βελονιστής
*Σημείωση Παρατήρηση: Τα αναφερόμενα στο άρθρο είναι στοιχεία που αναφέρονται και απορρέουν από την σχετική βιβλιογραφία με σκοπό την ενημέρωση. Κατ’ ουδένα τρόπο αποτελούν συμβουλές ή οδηγίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε θεραπευτική αντιμετώπιση προβλημάτων. Αν αντιμετωπίζετε συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας, παρακαλούμε να συμβουλευθείτε κάποιον ειδικό που θα αναλάβει τη θεραπεία και θα έχει την ευθύνη της θεραπευτικής προσέγγισης.
Σχολιάστε το άρθρο