Το θαυματουργό!
Το σταφύλι αποτελεί μια από τις ωφελιμότερες τροφές στη διατροφή του ανθρώπου. H καλλιέργεια των σταφυλιών είναι γνωστή από το 4.000 π.X. περίπου. Με πολλές ποικιλίες και παραλλαγές είναι το πλέον διαδεδομένο φρούτο ανά τον κόσμο. Οι αρχαιότερες αναφορές βρίσκονται στα Ομηρικά Έπη. O Όμηρος εκθειάζει τις αρετές του, αλλά συγχρόνως στηλιτεύει και την κατάχρησή του.
Παρατηρώντας και μόνο την φόρμα του αμπελιού, καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για ιδιαίτερο φυτό. Κοιτώντας το σώμα του, το κούτσουρο, τη κλιματσίδα, το σχήμα του φύλλου, τη σύνθεση του τσαμπιού αναγνωρίζουμε τη διαφορά. Η ημιδιάφανη ρώγα του καρπού περικλείει φως μέσα στον λείο φλοιό -το δέρμα με τις φλαβονοειδείς ουσίες και χρωστικές- με το ζελεδένιο γλυκό χυμό που φέρει στη μέση το κουκούτσι με την πολύτιμα συμπυκνωμένη πληροφορία και σύνθεση. Η προτίμηση του στις ήπιες κλιματικές συνθήκες το προσάρμοσαν στη λεκάνη της Μεσογείου. Η «ορυκτή έκφρασή» του σταφυλιού μιλάει για την προέλευση από τόπους με ήλιο και πέτρα. Η συμβίωση του με τον άνθρωπο βοήθησε σημαντικά στην γνωστική πορεία του ανθρώπου, όπως αναφέρεται σε αρκετές γραφές, ιδιαίτερα του τόπου μας.
Το σταφύλι αποτελεί μια πλήρη τροφή ισοδύναμη με το μητρικό γάλα, αλλά βέβαια μόνο για την περίοδο που ωριμάζει. Αργότερα, ο γρήγορα ζυμωμένος χυμός, ο οίνος, ήταν ό, τι καλύτερο μπορούσε να συντηρήσει ο άνθρωπος στην αρχαιότητα τον χειμώνα μέχρι την άνοιξη. Σήμερα, έχουμε επιπλέον τη δυνατότητα να διατηρούμε με ήπια μέσα τον χυμό του σταφυλιού, απολαμβάνοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φρέσκου σταφυλιού, ολόκληρο το χρόνο.
Στο σταφύλι και το χυμό του μπορούμε να έχουμε μια σειρά από ευεργετικά συστατικά, ξεχωριστά από την αλκοόλη του κρασιού, αφού είναι πλούσιο σε βιταμίνη A, B, C και κάλιο. Η διαδικασία της ψυχρής εκχύλισης της φρέσκιας ρώγας ήπια βοηθάει να μεταφερθεί μεγάλος αριθμός ευεργετικών ουσιών του στερεού τοιχώματος του φλοιού της ρώγας στο χυμό, εμπλουτίζοντας τον σε σωτήρια φλαβονοειδή. Εξάλλου 6 ποτήρια σταφυλοχυμού, αντιστοιχούν με 2 ποτήρια κρασιού στην πρόληψη καρδιακής νόσου, καθώς τα φλαβονοειδή του σταφυλιού είναι αυτά που προστατεύουν το κυκλοφοριακό μας σύστημα. Οι πολυφαινόλες, οι προανθοκυανίνες, οι κατεχίνες, η ρεσβερατόλη είναι φυτικά αντιβιοτικά που παράγουν τα φυτά για την άμυνα τους. Στον ανθρώπινο οργανισμό έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθώς είναι αντιοξειδωτικές ουσίες, όπου σαν μέλη μίας μεγάλης οικογένειας φυτικών συστατικών -γνωστές ως φλαβανοειδή- συσχετίζονται με πολλούς τρόπους με την καλή υγεία, καθώς περιλαμβάνουν δύο από τους μεγαλύτερους εξολοθρευτές της καρδιοπάθειας και του καρκίνου. Προσφέρουν την ισχυρότερη αντιοξειδωτική δράση στα κύτταρα προστατεύοντας τα από την οξειδωτική καταστροφή, αλλά και τις μεταλλάξεις των καρκινικών κυττάρων. Η δράση αυτή του συνόλου των φυσικών ουσιών του σταφυλιού είναι ακόμα μεγαλύτερη και από αυτή της βιταμίνης C και Ε.
Υπάρχουν πλέον αρκετές προκαταρκτικές και πειραματικές ενδείξεις, όπου η ρεσβερατόλη του σταφυλιού μπορεί να καταστέλλει τη σύνθεση ελευθέρων ριζών, αναχαιτίζοντας έτσι την συχνότητα ανάπτυξης του καρκίνου μειώνοντας επίσης τη φλεγμονή. Εργαστηριακές έρευνες εντόπισαν ότι ο χυμός σταφυλιού αναστέλλει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων αποτρέποντας τη σύνθεση οιστρογόνων. Η υψηλή συγκέντρωση της θηλυκής αυτής ορμόνης είναι αιτία σειράς παθήσεων και αυξάνεται από τη συχνή κατανάλωση κρέατος, καθώς περιέχεται σε μεγάλη ποσότητα στα εκτρεφόμενα ζώα. Η ρεσφερατόλη, ουσία του κόκκινου σταφυλιού και του κρασιού βελτιώνει κατά 30% την αιμάτωση του εγκεφάλου μειώνοντας τους κινδύνους του εμφράγματος. Επίσης, προστατεύει τον εγκεφαλικό ιστό από οξείδωση και άτομα που λαμβάνουν βιοφλαβονοειδή συχνά αναφέρουν βελτιωμένη πνευματική διαύγεια. Ο χυμός σταφυλιού φάνηκε σε προκαταρκτικές μελέτες πως μείωνε την ικανότητα συσσωμάτωσης των αιμοπεταλίων, επιβραδύνοντας την οξυγόνωση του LDI ή της κακής χοληστερόλης, ενώ ενδυνάμωνε την ελαστικότητα των αρτηριών και μείωνε την πίεση. Η αντιφλεγμονώδης δράση των φλαβονοειδών είναι γνωστή καθώς αναστέλλουν την απελευθέρωση της ισταμίνης και προσταγλανδίνης που προκαλούν την φλεγμονή. Αποτρέπουν τα οιδήματα και μειώνουν τον πόνο. Επίσης, τα φλαβονοειδή του σταφυλιού βοηθούν την επούλωση των ελκών μειώνοντας την έκκριση ισταμίνης που προκαλούν τα έλκη και το στρες .
Ιδιαίτερα δημοφιλής είναι η «σταφυλοθεραπεία», δηλαδή η απόλυτη μονοδίαιτα από σταφύλια για δύο μέρες την εβδομάδα / μήνα. Η ευεργετικότητα της σταφυλοθεραπείας επιδρά σε διάφορες χρόνιες παθήσεις.
Πώς μπορείτε να τα καταναλώσετε
Τα σταφύλια καταναλώνονται φρέσκα και ώριμα στην εποχή τους και αποξηραμένα σε μορφή σταφίδας όλες τις εποχές του χρόνου. Τρώγονται κυρίως ωμά, με τη φλούδα και κατά προτίμηση με τα κουκούτσια να λειτουργούν ως ισχυρά καθαρκτικά σαρώνοντας στην κυριολεξία τις λάχνες του εντερικού αυλού. Εξίσου, όμως, νόστιμα είναι ως ορεκτικό ή ως επιδόρπιο, «παντρεμένα» με άλλα υλικά, όπως με γιαούρτι, με ανθότυρο, με ξηρούς καρπούς (αμύγδαλο, καρύδι), σπόρους, κυρίως ηλιόσπορους. Ιδανικό ρόφημα για παιδιά, αθλητές και ειδικευμένες ομάδες ενηλίκων αποτελεί ο φυσικός χυμός του σταφυλιού χωρίς προσθήκη ζάχαρης και χρωστικών ουσιών. Τέλος μια θρεπτική και υγιεινή επιλογή γλυκού αποτελεί το γλυκό του κουταλιού, γλυκό σταφύλι φούρνου, όπως και η κομπόστα σταφυλιού.
-της Παντελέων Βασιλιάννας, Διατροφολόγος-Διαιτολόγος
Σχολιάστε το άρθρο